Bezuinigen op onderwijs?

Studenten demonstreren - in Nijmegen, Amsterdam en Utrecht - tegen de voorgenomen bezuinigingen op het hoger onderwijs. Ze hebben er gebouwen en zalen bezet om uiting te geven aan hun protest.

Aanleiding is het plan van minister Plasterk van Onderwijs om de basisbeurs om te zetten in een sociaal leenstelsel. Is hun protest terecht?

Plasterks plan is onderdeel van de discussie die het kabinet de komende maanden in een wurggreep zal houden: de noodzaak om maar liefst 20 procent op de rijksbegroting te bezuinigen om de gevolgen van de kredietcrisis op te vangen. Het gaat om het astronomische bedrag van (minimaal) 35 miljard euro. En het is duidelijk dat de discussie over de te maken keuzes een uiterste beroep op de spankracht van dit kabinet zal doen.

Terwijl de PvdA ertoe neigt de hoogte van het bedrag een beetje af te zwakken, wil Balkenende het liefst veel meer bezuinigen dan die 35 miljard (zo zei hij in een interview met het kerstnummer van Elsevier.) Hij wil ook, zo zei hij in hetzelfde interview, de verzorgingsstaat hervormen, bijvoorbeeld door de duur van de WW-uitkering te beperken – een maatregel die de ChristenUnie niet snel zal meemaken. Van een verhoging van de inkomstenbelasting wil Balkenende daarentegen niets weten, en dat terwijl de PvdA openlijk speculeert over de mogelijkheid om het toptarief naar 60 procent te verhogen.

Deze discussie beperkt zich niet alleen tot de Haagse coalitie, maar vindt nu al zijn neerslag, om begrijpelijke redenen, in alle lagen van de bevolking. ‘Gewone mensen’ willen weten wat de bezuinigingen heel concreet voor hen gaan betekenen, temeer omdat de geruchten toenemen die zeggen dat we nog maar de eerste golf van de crisis over ons heen hebben gehad en dat er nog veel meer slecht nieuws op komst is. De Nederlandse gemeenten gaan een bijzondere periode tegemoet. De effecten van de economische recessie zullen hun weerslag vinden in de gemeentelijke begrotingen. De verminderde inkomsten vanuit het Rijk vragen om keuzes die de nieuwe colleges na de verkiezingen in maart 2010 moeten gaan maken. Een speciale lustrumeditie van het Gemeente Debat op 28 april a.s. gaat over deze problematiek.

Zoals ‘gewone mensen’ en gemeenten zich afvragen wat de consequenties van de voorgenomen bezuinigingen voor hun portemonnee en begroting zullen zijn, zo doen studenten dat ook. Minister Plasterk heeft al laten weten dat hij hun rumoer positief begroet.

Elk ministerie moet de komende maanden duidelijk maken waar het 20 procent op zijn uitgaven wil korten. Er is geen enkele reden om het Onderwijs daarvan (bij voorbaat) af te sluiten. En als er dan moet worden bezuinigd is het goed om dat niet te doen op het onderwijs als zodanig (dat is vaak al slecht en massaal genoeg), maar op de geldvretende studiefinanciering.

Het is om meerdere redenen helemaal geen slecht idee om studenten geen geld te schenken (in het huidige systeem van de prestatiebeurs wordt de basisbeurs omgezet in een gift wanneer de student binnen vier jaar afstudeert). Een studie is een investering in hun eigen toekomst. Het argument dat het niet goed is om jonge mensen met een schuld aan hun maatschappelijke loopbaan te laten beginnen wordt meer dan gecompenseerd door alles wat ze als kwalificaties hebben meegekregen als gevolg van hun studie.

Bovendien verdienen jonge mensen die hun studie hebben afgerond gemiddeld 32 procent meer dan een jongere zonder hogere opleiding. Een studieschuld van 12000 euro (de basisbeurs bedraagt 250 euro per maand, dus 3000 euro per jaar, dus 12000 euro in vier jaar), stelt dit percentage met 1 procent naar beneden bij tot 31 procent. Besef van het voorrecht dat je als student geniet, gecombineerd met de voordelen die je er achteraf van geniet, zou eigenlijk een felle blos op de wangen van de protesterende studenten moeten doen verschijnen.

Bart Jan Spruyt

Bart Jan Spruyt

Bart Jan Spruyt (1964) promoveerde als historicus in Leiden en was in de jaren negentig parlementair verslaggever in Den Haag. In december 2000 richtte hij samen met enkele vrienden de conservatieve Edmund Burke Stichting op, waarvan hij in oktober 2002 directeur werd. Sinds de zomer van 2006 is hij gevestigd als zelfstandig publicist, en werkte hij o.a. voor het weekblad Opinio. Behalve een tweewekelijkse column voor Binnenlands Bestuur schrijft hij voor Elsevier en HP/De Tijd. Hij is tevens als senior research fellow aan Nyenrode Universiteit verbonden (vakgroep Social Venturing Entrepreneurship).

Bekijk alles van Bart Jan Spruyt

Reacties: 8

U moet ingelogd zijn om een reactie te kunnen plaatsen.

Harry de boer

"Prima als men naar perspectieven t.a.v. studierichtingen kijkt. Maar kijk niet alleen naar IQ als het om bepaalde beroepen in de zorg bijvoorbeeld gaat. EQ speelt een grote rol t.a.v. de kwaliteit in de praktijk. "

EQ is onzin, dat is namelijk makkelijk te verhogen door mensen naar de kroeg te laten gaan. Trouwens heb ik liever een autistische doktor dan een glimlach op mijn begrafenis.

"In het onderwijs is eveneens niet het hoogste gemiddelde van je cijferlijst bepalend hoe je het als docent in de praktijk doet."

Afgezien dat een groot onderdeel van de pabo praktijk is, ik ken iemand die 17 was en toen al voor de klas stond als stagiare.

"Geen lotingen. Wel kijken naar de beste motivatie en talenten."

Dat word al gedaan, bij gamedesign worden veel mensen bijvoorbeeld afgewezen, niet op hun cijferlijst maar op projecten die worden gedaan terwijl ze in de 6de zitten.

"Als iemand die studeren gaat niet uit de lagere inkomensklasse komt, zie ik wel dat veel wordt ondervangen door ouders/familie. Hun netwerken zitten ook in de midden- of hogere posities."

Veel, maar dat kost hun ook gewoon nog geld hoor. En denk eens aan staphorst-volk dat niet in vrouwen met een opleiding gelooft.

"Zie het ook niet gebeuren direct dat afgestudeerden op de tram bijv. werken, zoals in de crisisjaren voor WO II. "

Bij laagconjunctuur(zoals nu) zijn er nog grote aantallen die ongeschoold werk doen, ik ken er zoeen. Je hebt natuurlijk mensen die dan werkloos worden en WW vangen, maar net afgestudeerden krijgen dan volgens mij enkel de bijstand. En die krijg je ook alleen als er echt geen werk voor je is, dus dan moet je wel baggerwerk doen.

"Mensen met dyslexie of rekenblindheid (vaak gecombineerd met add of adhd) vallen tussen de wal en het schip in het huidige onderwijssysteem. Helemaal de ADDers, de niet-hyperaktieve groep. Omdat die juist meer op de achtergrond blijven wordt die aanzienlijke groep vaak pas op volwassen leeftijd gediagnotiseerd als van alles spaak loopt, omdat aandacht over meer verantwoordelijkheden verdeeld moet worden en energiepeil benedengemiddeld is, met burn outs als gevolg. Toppers in creativiteit en originaliteit en out of the box denkers. Wie slimme ouders heeft in een betere inkomensklasse kan ook voor die groep(en) beter de studieproblemen van hun kinderen compenseren."

En dan moeten ze ondertussen ook nog eens de basisbeurs betalen voor hun kroost die niet kan werken omdat ze al 40 uur per week in de collegebanken zitten, dat wordt toch al een heuse kostenpost. Wil jij die gezinnen zodanig ruineren? Ik zou dat toch maar niet doen.

Volgens mij begrijp je ernst van de situatie niet helemaal. 30 procent van alle studenten zou niet aan hun studie zijn begonnen als de basisbeurs er niet was, 30 procent! Dan hebben we later als jij in een bejaardentehuis zit geen economie meer over, die hoger opgeleiden zijn namelijk ook de mensen die voor massive werkgelegenheid zorgen. In plaats darvan moeten ze allemaal aan laag/ongeschoold werk gaan waar de meeste werklozen al zitten.

R. Windt / onbetaalde "gezond verstand bevorderaar"

@Harry de boer

Uw reactie over de kroeg toont aan dat u kennelijk ook niet goed aanvoelt waar ik het over heb. Inlevingsvermogen is naast vakkennis van groot belang als je in de zorgsector werkt. U maakt het belachelijk door te stellen dat de kroeg voldoende is en dat ik kies voor het een en niet het ander.
Het een zonder het ander veroorzaakt wel veel geshop en second opinions en vaak slechte kwaliteit voor clienten en mantelzorgers.
Een autist liever hebben als arts? Ik gun het u hoor, maar ik kies voor de combinatie.

Voor de leerkracht geldt ook dat vakkennis alleen je niet geschikt maakt voor een klas. Daarbij denk ik niet meteen aan een Lyceum.

Dat de jongelui bij een laagconjunctuur niet meteen in een droombaan vallen is even jammer. De zesjescultuur wordt wellicht naar een hoger niveau getild bij overschot op arbeidsmarkt en bij wat u noemt "baggerwerk" dat nog rest voor afgestudeerden.
Dat mogen de koppies, die met minder verstand (dus slechter betaalde banen) geboren zijn mooi doen van u. Dat doen ze al hun hele leven, dus prima dat de hoogopgeleiden dan ook voor een kort tijdje meer inlevingsvermogen in het gewone werk krijgen. Het is al jaren funest dat de toplagen geen feeling hebben met de werkvloer.

Nou dacht ik niet meteen aan gamedesigh als het gaat om motivatie en talent. Die industrie trekt de toppertjes vanzelf naar zich toe volgens mij.

Als ik het heb over falend onderwijssysteem bij mensen met add of adhd en vaak gecombineerd met lees- of rekenblindheid moet het systeem dus aangepast worden. Het zijn er nogal wat. Het is erfelijk, dikke kans dat een van de ouders dit probleem ook heeft. Heeft men toch kunnen afstuderen met de nodige pijn en moeite, dan zitten die mensen ook in een hogere inkomensgroep. Uw reactie op dat punt doet daar niets aan af.

De jongelui die ouders hebben die een heel goed inkomen hebben, zijn zondermeer beter af, wat u ook argumenteert, dan die met een laag inkomen en zonder die aardige netwerken om zoon of dochter ergens te introduceren.

Ik begrijp de ernst van de bezuinigen en die jong, gezond en brains hebben zijn niet de meest beklagenswaardige onder de Nederlandse zon, helemaal als hun ouders goed verdienen.

Overigens is het voorstel in Buitenhof gedaan een aardige oplossing. Wie uiteindelijk een goed betaalde baan heeft, betaalt de investeringen, waar ook Jan met de Pet met levenslang "baggerwerk" via diens belastingcenten aan heeft meebetaald, terug.

J.Beelen / beleidsmedewerker

Wellicht is het wel erg optimistisch ingeschat dat een student kan rondkomen van €250 per maand. De kamerhuur bedragat al rond de €400, tel daarbij op het collegegeld, €200 per maand, de benodigde studiematerialen en er moet natuurlijk ook gegeten worden. Om dat alles te bekostigen zou ofwel geleend ofwel gewerkt moeten worden (niet iedereen heeft immers ouders die het geld hebben). Alles lenen leidt tot een studieschuld vele malen hoger dan de genoemde 12000 en veel werken gaat ten koste van studeren. Mijns inziens gaat de heer Spruyt hier uit van aannames die ver bezijden de waarheid zijn.

RWindt / machteloze burger

Mee eens. Wie de beste perspectieven heeft moet niet vooraan staan te protesteren.
Jong, gezond en brains en niet zelden uit welvarende gezinnen.
Straks weer het gedonder van allerlei geforceerde protestmanifestaties.

Het wordt een ondoenlijke zaak als studenten, ambtenaren en wie er allemaal nog volgen, gaan roepen "niet bij ons bezuinigen". Zij dragen de gevolgen van die eisen niet, als die gehonoreerd worden.

Van de jaren 60 revolutie (vrijheid blijheid en gezag is uit den boze) hebben de aanjagers ter linker zijde van het politiek spectrum geweldig geprofiteerd (en wellicht hun nu protesterende kinderen of kleinkinderen) en de samenleving in de breedte geschaad, waarbij naar mijn mening een basis is gelegd voor de uitwassen van het neo liberalisme. Van Dam zoemt gemakshalve in zijn boek in op uitwassen van het neo liberalisme, als veroorzaker van het al het kwade, incl. de huidige financiele- en economische crisis. Van Dam moet een stap terug nog maken, waarin hij en geestverwanten een grote rol gespeeld hebben. Namelijk de maatschappelijke omwenteling in de jaren 60 en de uitwassen daarvan! Vrijblijvendheid boven Verantwoordelijkheid en "ieder voor zich en de staat voor ons allen". 2 generaties groeien daar in op. Dan mist er breed genomen voldoende morele basis in de samenleving en in die mentaliteit en systemen (gelijk op met snel groeiende welvaart) is tegelijkertijd massaimmigratie naar hier ontstaan, die doorgaat, want niemand heeft er echt veel invloed op meer. Raar toch dat van Dam en geestverwanten zich niet realiseren, of willen realiseren, dat hun invloed op de dagelijkse praktijk, van grote invloed vanaf de jaren 60 is geweest op de huidige sociale- ,maatschappelijke en financiele problemen.

K.M. Schaap / afdelingshoofd burger- en bestuurlijke zaken

Volgens mij kan er nog genoeg op het onderwijs bezuinigd worden. Schaf de (ondersteuning voor) studies die de maatschappij tot weinig of geen nut zijn af of beperk die in sterke mate. Trek daarnaast de eisen voor reguliere studies dusdanig op dat er juist dat aantal afgestudeerden overblijft waar de samenleving behoefte aan heeft. Resultaat meer kwaliteit voor minder geld.

Harry de boer

Het argument dat hoger opgeleiden meer verdienen dan lager opgeleide mensen gaat niet helemaal op. Zo vergeet de auteur dat je een aantal jaar verliest als je een master gaat halen en dat mensen met een hogere opleiding zowiezo tot de mensen met een hoger IQ behoren en dus zelfs als ze lager opgeleid zijn over het algemeen meer verdienen dan de gemiddelde tokkie. Daarnaast zijn zeker niet alle studenten kinderen van miljonairs, tuurlijk, als je ouders veel geld hebben kan je makkelijker het geld voor luzak en dergelijke betalen, maar desondanks zijn het voornamelijk mensen uit de middenstand die studeren.
Daarnaast haalt niet iedereen een hogere functie als hij is afgestudeerd. Grote voorbeelden daarvan zijn van die alpha-studies die geen enkel arbeidsvooruitzicht hebben daar zou eerder iets tegen gedaan moeten worden. Terwijl studies als natuurkunde het probleem hebben dat er niet genoeg studenten zijn zitten de collegezalen voor studies van de faculteit letteren overvol. En dat zijn dan allemaal mensen die later enkel met een mooi papiertje kunnen zwaaien zonder dat het enig praktisch nut heeft.

Echter, de fout daarvan licht niet bij het hoger onderwijs, maar bij de middelbare scholen(alhoewel je ook kan zeggen dat het al is begonnen bij de basisscholen). Daar valt namelijk op dat de nadruk meer licht op de talen en minder op de beta-vakken. Hoe vaak is het niet gebeurd dat een dyslect te laag wordt ingeschaald of naar een lager niveau word gestuurd simpelweg omdat hij/zij geen frans(zowiezo een stervende taal) kan leren? Mij overkwam het zelfs dat de schooldirecteur van mijn basisschool beweerde dat dyslexie helemaal niet bestond; "die kinderen waren gewoon dom" was zijn uitgesproken mening.
Dus kunnen we vaak ondervinden dat er veel jongeren niet de opleiding krijgen die ze verdienen, niet alleen door onbegrip van de gevestigde garde, maar ook door slechte leraren die enkel lesgeven omdat ze (om begrijpelijke redenen) faalden in het bedrijfsleven.

Maar om weer terug te gaan op het oorspronkelijke onderwerp, wat stel ik dan voor? Simpel, plaats hij iedere studie een numerus fixus gebaseerd op de hoeveelheid werk voor afgestudeerden. Dit zorgt ervoor dat er minder studenten komen bij opleidingen waar toch geen werk te verdienen is en zorgt ervoor dat meer mensen voor studies met goede vooruitzichten kiezen.

JHAGM Sneuf van Toetellaere / Ambtenaar

Ach het voorstel tot bezuinigen op onderwijs
is net de versleten plaat,kapotgedraaid en grijs.Stop eens met onzin promoties, laat ze met rust zonder commoties en hanteer anders de zeis.
Maai in het woud der opleidingen het onkruid, die opleidingen waarvan de toekomst luidt: werkeloos en aan de kant, dat kost miljoenen aan dit land maar vooral: kruip eens in de studentenhuid.

RWindt / machteloze burger

Prima als men naar perspectieven t.a.v. studierichtingen kijkt. Maar kijk niet alleen naar IQ als het om bepaalde beroepen in de zorg bijvoorbeeld gaat. EQ speelt een grote rol t.a.v. de kwaliteit in de praktijk.
In het onderwijs is eveneens niet het hoogste gemiddelde van je cijferlijst bepalend hoe je het als docent in de praktijk doet.
Geen lotingen. Wel kijken naar de beste motivatie en talenten.
Als iemand die studeren gaat niet uit de lagere inkomensklasse komt, zie ik wel dat veel wordt ondervangen door ouders/familie. Hun netwerken zitten ook in de midden- of hogere posities.
Zie het ook niet gebeuren direct dat afgestudeerden op de tram bijv. werken, zoals in de crisisjaren voor WO II.
Bij hoogconjunctuur zitten afgestudeerden toch er warmpjes bij.

Mensen met dyslexie of rekenblindheid (vaak gecombineerd met add of adhd) vallen tussen de wal en het schip in het huidige onderwijssysteem. Helemaal de ADDers, de niet-hyperaktieve groep. Omdat die juist meer op de achtergrond blijven wordt die aanzienlijke groep vaak pas op volwassen leeftijd gediagnotiseerd als van alles spaak loopt, omdat aandacht over meer verantwoordelijkheden verdeeld moet worden en energiepeil benedengemiddeld is, met burn outs als gevolg. Toppers in creativiteit en originaliteit en out of the box denkers. Wie slimme ouders heeft in een betere inkomensklasse kan ook voor die groep(en) beter de studieproblemen van hun kinderen compenseren.

Deel dit artikel

Bart Jan Spruyt

Lees meer

Deels averechts effect plafondprijs rijbewijs

Limburg wijst bitcoininvestering af

Kwart miljard voor bereikbaarheid Ameland

Kamer: Geen extra geld of belastingen voor gemeenten

Innovatie in je subsidieverstrekking?

Deels averechts effect plafondprijs rijbewijs

Limburg wijst bitcoininvestering af

Kwart miljard voor bereikbaarheid Ameland

Reacties: 8