Bezuinigen met visie

Bezuinigen is een beetje een raar woord, omdat de meeste voorstellen van de ambtelijke commissies neerkomen op lastenverzwaring voor de burger. En daar zit nu precies het risico, want een massale terugval in inkomen kan gemakkelijk een negatieve weerslag hebben op de toch al fragiele economie.

Door al het getreuzel van het kabinet zullen de financiele gevolgen van ombuigingen pas na 2011 mondjesmaat in werking treden. Ondertussen blijft de rentelast voor de rijksoverheid stijgen. Niets zo vervelend als belastinggeld te moeten uitgeven aan rente op leningen om gaten te vullen in de rijksbegroting. Dus is haast geboden, zeker omdat de rente de komende periode vrijwel zeker zal stijgen, aangezien veel landen een beroep op de kapitaalmarkt gaan doen. Zo geven we steeds meer geld uit aan gebakken lucht. Er is al veel gezegd over de voorstellen van de commissies. Het is een grabbelton geworden. Het is een kerstboom met veel kleine pakjes met elk miljoenen aan bezuiniging.

Maar zit er een visie achter? Want we kunnen wel voor de eerste periode 18 miljard euro vinden en daarna nog een bedrag van circa 11 miljard aan structurele bezuinigingen, maar dat brengt Nederland niet verder in de richting van structurele verbeteringen op het gebied van onderwijs, zorg, werkgelegenheid, openbaar bestuur, woningmarkt.

Bij sommige voorstellen zit die gedachte er wel achter. Als het gaat om de aanpak van de werkloosheid dan zou in de toekomst de uitkering niet meer primair bedoeld zijn om het inkomen te beschermen, maar juist om de arbeidsparticipatie te bevorderen. De uitkering mag geen beletsel zijn om een baan te vinden. Het zijn politieke keuzes, maar bij het terugdringen van de overheidsuitgaven zou een concept moeten zitten voor inhoudelijke verbeteringen.

Veel voorstellen van de ambtelijke commissies hebben geen lange-termijnvisie, dat was ook niet per se de opdracht. Hier ligt dus een schone taak voor de politiek. Hoe zorgen politici ervoor dat we niet meer geld uitgeven dan we binnenkrijgen én tegelijkertijd dat Nederland door die ombuigingen er sterker voor komt te staan?

Nog te veel schamperen partijvoormannen en -vrouwen wat ze allemaal níet willen. Dat schiet niet erg op. Zeker niet als de rente op staatsleningen binnenkort omhoogschiet.