Vermogende provincies in vizier van Financiën

Ambtenaren van Financiën hebben het oog laten vallen op de goed gevulde kas van sommige provincies. Het afromen daarvan zou het rijk honderden miljoenen per jaar kunnen besparen.

Aandelen

Een aantal provincies beschikt over hoge reserves, met name door de verkoop van hun energiebedrijven. Met name grootaandeelhouders als Noord-Brabant en Gelderland cashten flink bij de transactie. Volgens een ambtelijke werkgroep zou een volgende regering ervoor kunnen kiezen een beroep te doen op deze provincies, om gedurende een bepaalde periode vanuit hun reserves meer in eigen inkomsten te voorzien.

Provinciefonds

Er hoeft dan minder rijksgeld in het provinciefonds te worden gestort. ‘Bijvoorbeeld wanneer hun reserves per hoofd van de bevolking hoger liggen dan de mediane waarde per inwoner, van alle provincies’, aldus de toelichting. ‘De rijksbijdrage aan de betreffende provincies wordt dan met 20 procent per jaar naar beneden bijgesteld, totdat hun reserves onder dit mediane bedrag per inwoner uitkomen.’

Tijdelijke wet

De maatregel zou volgens die berekening het rijk jaarlijks een besparing opleveren van 300 miljoen, in elk geval tot en met 2026. In de jaren daarna daalt dat voordeel voor de schatkist met enkele tientallen miljoenen euro’s. Wel zal, om die greep in de provinciale kas mogelijk te maken, de Financiële-verhoudingswet moeten worden aangepast door middel van een tijdelijke wet.

Technisch

De maatregel is er een van vele honderden die door ambtenaren van Financiën op een rij zijn gezet in een lijst van mogelijkheden om de rijksuitgaven te verlagen en daarmee de overheidsfinanciën te verbeteren. De lijst is met name gemaakt ter ondersteuning bij het opstellen van verkiezingsprogramma’s. Voor alle duidelijkheid wordt erbij vermeld dat de maatregelen ‘technisch’ vorm zijn gegeven. Dat wil zeggen dat bekeken is of ze technisch mogelijk zijn. Zo wordt er bijvoorbeeld geen oordeel gegeven over de wenselijkheid van de afzonderlijke maatregelen, maar bij sommige ervan wordt wel expliciet stilgestaan bij de mogelijke nadelen.

Minister Kaag van Financiën geeft aan dat er nog een update van de ombuigingslijst is voorzien na de Tweede Kamerverkiezingen, voorafgaand aan de (in)formatie.