Ook burgerparticipatie bij begroten

Begroten met en door burgers vat post. Want als gemeenten steeds meer willen overlaten aan hun inwoners, mogen die dan ook snappen of zelfs bepalen wat erin staat?

Een groep actieve inwoners van de Amsterdamse Indische Buurt wilde in 2011 weten wat hun stadsdeel Oost precies aan hun buurt uitgaf en waaraan. 'We weten niet wat het budget voor de Indische Buurt is. Iedere ambtenaar kent alleen zijn eigen budget', luidde het antwoord uit de deelraadorganisatie. Dat maakte de buurtgroep alleen maar nieuwsgieriger. Er kwamen trainingen om begrotingen te lezen en budgetten te controleren. Zo ontdekten bewoners dat een bedrag van 3,2 miljoen euro voor onderwijs, jeugd en welzijn niet was uitgegeven. Ook voor het stadsdeelbestuur was daar geen speld tussen te krijgen. Het geld op de plank werd alsnog uitgegeven. Uit de buurtgroep ontstond het Centrum voor Budgetmonitoring en Burgerparticipatie (CBB).

Buurtbegroting
Jeroen van Spijk was de afgelopen collegeperiode D66-wethouder Financiën van het Amsterdamse stadsdeel Oost, waarvan de Indische Buurt onderdeel is. Samen met het CBB ontwikkelde hij de buurtbegroting. Nieuwe groepen betrokken bewoners kregen cursussen 'begroting lezen' en vertaalden hun eigen ideeën naar een begroting. Zo konden Herbert, Mustafa en Nathalie op 6 maart van dit jaar namens een flinke groep medebewoners een begroting voor de Indische Buurt presenteren.

De online buurtbegroting (oost.buurtbegrotingamsterdam.nl) is een coproductie van stadsdeel en bewoners. Tot op straatniveau geeft ze weer hoe middelen worden ingezet. Bewoners kunnen zelf met nieuwe ideeën komen, op basis van buurtanalyses, buurtprioriteiten en een buurtagenda. 'Zo ontstaat een dialoog tussen de stadsdeelorganisatie en de bewoners', zegt Van Spijk. 'Ik vind dat echte lokale democratie.'

Pilots

Het CBB is ondertussen betrokken bij verschillende pilots in het land: twee in Amsterdam en verder in Emmen, Hoogeveen, Amersfoort en Den Haag. Er zijn her en der inmiddels presentaties gegeven, zegt CBB-directeur Martijn Kool. Tijdens presentaties van het CBB bleken ambtenaren verbaasd over het verschil tussen wat ambtenaren en bewoners een bruikbare begroting vinden. De bedoeling is nu dat begroten 'tweerichtingsverkeer' wordt. 'Burgers en gemeentefunctionarissen dragen gezamenlijk bij aan een goede begroting. Ik denk dat bewoners vooral willen meebepalen welke investeringen belangrijk en welke minder belangrijk zijn voor de buurt. Al moet je er natuurlijk wel altijd voor waken dat je niet de hardste schreeuwers bij elkaar krijgt, die alleen voor hun eigenbelang gaan.' De techniek, zo denkt Kool, zal het domein van ambtelijke vakmensen blijven. 'Waar het om gaat is dat we de gedrevenheid van bewoners inbrengen. Welke keuzes maakt de begroting en kun je door inzet van de buurt ook andere keuzes maken? Daar willen bewoners het graag met hun gemeente over hebben.'

Lees het hele artikel over het nieuwe begroten in Binnenlands Bestuur nr. 20.