Berekening legestarieven Barneveld nattevingerwerk

Geen actuele beleidsnota, amper kostenonderbouwingen, verouderde tariefberekeningen. En raadsdebatten worden er in Barneveld al helemaal niet gevoerd over de hoogte van de gemeentelijke belastingen.

1,2 miljoen

De onafhankelijke rekenkamer van Barneveld ontdekte die tekortkomingen bij een onderzoek van de gemeentelijke heffingen en leges. Een van de gevolgen is dat de Gelderse gemeente behoorlijk wat geld misloopt. De onderzoekers schatten dat het jaarlijks gaat om minimaal 1,2 miljoen euro.

Geen debat

De hoogte van de leges zijn vaak niet onderbouwd en ook worden niet alle tarieven met regelmaat berekend. En de raad bemoeit er zich evenmin mee. ‘In het huidige proces van de gemeente Barneveld vindt er geen debat plaats over de kaders en de hoogte van de tarieven. Dat wordt mede veroorzaakt door het ontbreken van een actuele nota gemeentelijke belastingen. Bij de behandeling van belastingvoorstellen en de jaarrekening/begroting stellen de raadsleden vrijwel geen vragen’, aldus de rekenkamer.

Inschattingen

De gemeente blijkt voor diverse producten en diensten niet jaarlijks een berekening van het tarief te maken dat inwoners daarvoor moeten betalen. De laatste actualisatie was volgens de rekenkamer zelfs meer dan tien jaar geleden. ‘Sinds 2012 zijn er voor de leges geen berekeningen kostendekking meer gemaakt en zijn de gebruikte bedragen in de verouderde rekenmodellen aangepast met een inflatiecorrectie of aangepast naar aanleiding van inschattingen’, zo moesten ze vaststellen. Het risico daarvan is dat tarieven niet meer aansluiten bij de daadwerkelijke kosten die de gemeente maakt of dat de verwachte opbrengsten van de leges boven de verwachte kosten uitstijgen. En dat laatste mag niet, omdat de gemeente er geen winst op mag maken.

Overhead

Dat de in rekening gebrachte leges te hoog zijn, verwacht de rekenkamer evenwel niet. Zo berekent de gemeente niet alle overheadkosten in het tarief. Bij de berekening van de kostendekking van de heffingen rekent de gemeente met een overheadspercentage van 50 procent, terwijl de werkelijke overheadkosten een stuk hoger liggen. De onderzoekers komen uit op een bedrag van 1,2 miljoen euro aan overhead dat in 2021 niet is toegerekend.

Gemiste inkomsten

In werkelijkheid liggen de gemiste inkomsten zelfs nog hoger. ‘In de paragraaf lokale heffingen zijn niet alle soorten heffingen opgenomen. In werkelijkheid hanteert de gemeente niet alleen de vijf heffingen die in de paragraaf lokale heffingen genoemd staan, maar een groter aantal, niet vermelde, heffingen en rechten zoals “leges voor dienstverlening” en “overige leges”.’ Daarbij komt nog eens dat de gemeente voor bepaalde diensten geen leges in rekening terwijl dat volgens de wetgeving wel tot de mogelijkheden behoort. Voorbeelden daarvan zijn de evenementenvergunning en een vergunning tot het exploiteren van een horeca-inrichting

Risico

De ontbrekende kosten dekt de gemeente nu uit de algemene middelen. Dat betekent dat alle inwoners van Barneveld eraan meebetalen. ‘Een positieve kant van het niet volledig doorberekenen van de overheadkosten is dat de gemeente geen juridisch risico loopt op het overschrijden van de opbrengstnorm: het is onwaarschijnlijk dat de opbrengsten de kosten overschrijden’, aldus de rekenkamer.

Periodieke controle

De rekenkamer raadt de gemeente aan om meer aandacht te hebben voor het berekenen van de tarieven voor leges. Minimaal eens in de vier jaar zou het kostendekkingspercentage moeten worden gecontroleerd. Ook vindt de rekenkamer dat de raad meer informatie moet ontvangen over de uitgangspunten die bij de heffing worden gehanteerd, de kostenonderbouwing van tarieven en de mate waarin tarieven kostendekkend zijn. Dan zou de raad beter kunnen sturen op de tarieven.