Apeldoorn en Beuningen niet meer onder curatele

Na vijf jaar komt er een eind aan het preventief financieel toezicht waaronder de provincie Gelderland Apeldoorn geplaatst had. Dat is jaren eerder dan verwacht. Ook voor de Gelderse gemeente Beuningen wordt het preventieve toezicht opgeheven.

Jaarlijks wordt bepaald welke toezichtvorm voor het komende begrotingsjaar voor gemeenten van toepassing is. Gemeenten krijgen de preventieve status als hun begroting niet in evenwicht is en dit ook in de navolgende jaren niet wordt bereikt. De begroting en alle wijzigingen daarop moeten dan door de provincie worden goedgekeurd. In tegenstelling tot het Rijk zijn gemeenten verplicht hun begroting sluitend te maken, maar ze hebben minder mogelijkheden om te bezuinigen dan het Rijk.
 

Grondexploitatie

Apeldoorn had jarenlang een negatief saldo in de algemene reserves als gevolg van grote verliezen op grondposities en onvoldoende buffers binnen het grondbedrijf. Door de crisis zijn plannen niet gerealiseerd en werd de grond minder waard. Forse afboekingen in de jaarrekeningen van 2010 en 2011 maakten dat Apeldoorn diep in het rood kwam te staan. Er dreigde zelfs even een artikel 12 status, waarbij provincie en Rijk zich intensief bemoeien met het financieel beleid. Maar de stad gaf er de voorkeur aan er op eigen kracht weer bovenop te komen. Door een strak herstelplan krabbelde Apeldoorn weer op. Het ambtenarenkorps is met 15 procent afgebouwd en er is bezuinigd op subsidies. De aantrekkende economie hielp ook op de weg terug naar boven.
 

Werk aan de winkel

Eind 2017 zal de negatieve reserve naar verwachting zijn aangevuld en vervalt voor de provincie formeel de grond voor preventief toezicht. ‘Volledig gezond’ is de stad naar verwachting in 2022, als de reserves zo ver zijn aangegroeid dat alle risico’s financieel zijn afgedekt. ‘Er is nog volop werk aan de winkel, maar het herstel is in zicht’, verklaart verantwoordelijk wethouder Detlev Cziesso (GroenLinks). ‘Wij willen voldoende vet op de botten hebben om tegenvallers, bijvoorbeeld in het sociale domein, goed op te vangen’.
 

Beuningen

Ook Beuningen had last van (oude) verliezen op de grondexploitatie en de zandwinning. Het herstelplan had in eerste instantie een looptijd van 15 jaar. Incidentele meevallers, een bijdrage van Provinciale Staten en extra eigen inspanningen leidden er toe dat de looptijd van het plan flink bekort kon worden. In 2020 is de algemene reserve weer positief en in 2023 zijn naar verwachting de financiële buffers weer op peil. Beuningen loopt nog risico’s in de grondexploitatie en bij de zandwinning. Het duurt enkele jaren voordat de werkzaamheden daadwerkelijk worden uitgevoerd.
 

Herindeling

Er zijn in 2017 nog twee Gelderse gemeenten onder preventief toezicht, namelijk Rijnwaarden en Zevenaar. Dit is in zekere zin een formaliteit, vanwege de voorgenomen herindeling. Verscherpt toezicht is verplicht vanuit de wet Algemene regels herindeling (Arhi).