Amsterdam Zuidoost zonder rekenkamer

Het opstappen van de directeur van de rekenkamer, Victor Eiff, is ingegeven door het weer aan de slag gaan van drie PvdA-raadsleden in stadsdeel Zuidoost. Onderzoek van de rekenkamer bracht vorig jaar juni aan het licht dat ze betrokken waren bij het verstrekken van subsidies aan bevriende stichtingen. Op verdenking van het behalen van persoonlijk voordeel werden ze vervolgens op non-actief gesteld. De PvdA liet meteen daarna een contra-expertise houden door Bureau Integriteit Nederlandse Gemeenten (BING). Dat bureau kwam tot veel mildere conclusies.

Nu de bewuste raadsleden van het landelijk partijbestuur weer aan de slag zijn gemogen, is dat voor Eiff reden om te breken met het stadsdeel. Eiff zegt zich met name te hebben gestoord aan de voortdurend negatieve reacties van de stadsdeelraad op zijn rapportage. Hij ervaart dat als een gebrek aan vertrouwen. 'Dit vertrouwen is van essentieel belang voor een goed en effectief functioneren ven een lokale rekenkamer', stelt hij.

Vergelijken

De deelraad zegt 'de eenzijdige stap' van Eiff te betreuren. 'Er is geen vooroverleg geweest. Niet met de fractievoorzitters van onze deelraad en ook niet met de acht andere stadsdelen die samen de Rekenkamer Stadsdelen Amsterdam vormen', zegt Ger Both, raadsgriffier van Zuidoost. 'Wij hebben in 2005 bewust voor deze samenwerking van negen stadsdelen gekozen, zodat we vergelijkende onderzoeken konden doen op terreinen als jongerenwerk, bruggenonderhoud en het beheer van gymlokalen. Die mogelijkheid vervalt nu en daar zijn wij - en ook andere stadsdelen - niet blij mee.'

Als gevolg van Eiff's opstappen in Zuidoost, zal de Rekenkamer Stadsdelen Amsterdam werkzaam zijn in acht in plaats van in negen stadsdelen: De Baarsjes, Bos en Lommer, Oud-West, Geuzenveld-Slotermeer, Slotervaart, Westerpark, Zeeburg en Zuider Amstel.

Stadsdeelvoorzitter Hans Weevers van Oud-West vindt het 'heel jammer' een stadsdeel te moeten missen in het samenwerkingsverband. 'Voor de samenwerking tussen de stadsdelen is zo'n gezamenlijke rekenkamer goed en ook voor de onderlinge vergelijking: je kunt van elkaar leren. En financieel is het natuurlijk aantrekkelijker als je de kosten kunt delen. Ik zou ook het liefst zien dat alle stadsdelen met de Amsterdamse Rekenkamer zouden meedoen', zegt hij. Of er een lijmpoging komt, weet Weevers niet. 'Maar ik spreek mijn collega's er wel op aan om de samenwerking zoveel mogelijk in stand te houden', zegt hij.

Reden breuk

Wat Zuidoost nu gaat doen, is nog niet bekend. Stadsdelen zijn net als gemeenten verplicht een rekenkamer te hebben. Sommige stadsdelen hebben een uit raadsleden bestaande rekenkamercommissie of een eigen onafhankelijke voorziening. 'We gaan nog niet op zoek naar een alternatief. Mogelijk kan er nog worden gelijmd', zegt raadsgriffier Both.

Zuidoost heeft vooral vragen over de reden van de breuk en het moment daarvan. 'Als de rekenkamer het houden van een contra-expertise als een gebrek aan vertrouwen opvat, had men een half jaar geleden moeten breken en niet nadat de uitkomst van het tegenonderzoek tegenvalt', stelt Both. Victor Eiff blijft directeur van de rekenkamer voor de stadsdelen, Amsterdam en Zaanstad. Hij overweegt niet zijn functie neer te leggen en hij wacht af of het tot een lijmpoging met Zuidoost komt. 'Sinds ik de samenwerking heb beëindigd, heb ik van die zijde niets meer vernomen', aldus Eiff. Afgesproken is wel dat hij de lopende rekenkameronderzoeken in Zuidoost zal afronden.

'Juist nu heeft het stadsdeel de rekenkamer nodig'

De Lokale Rekenkamer, een private organisatie die zich richt op ondersteuning en kennisdeling voor gemeentelijke en provinciale rekenkamers, vindt dat Victor Eiff te snel is opgestapt en een kans laat liggen. 'De rekenkamer is het orgaan dat de rol van luis in de pels met verve kan vervullen', zegt directeur Geeske Wildeman.

Volgens Wildeman is het stadsdeel het laatste half jaar vaak negatief in het nieuws geweest. Juist daarom is er volgens haar behoefte aan een onafhankelijk orgaan dat het functioneren van het stadsdeel onderzoekt en daarover in het openbaar rapporteert. De rekenkamer is een instrument van de stadsdeelraad en doet onderzoek naar de efficiëntie en effectiviteit van gemeentelijk beleid. Het stadsdeel beschikt na het opstappen van Eiff niet langer over dat instrument.

Daarnaast vindt ze de manier waarop de rekenkamer stopt jammer omdat het neigt naar politiek bedrijven. 'Daar zouden rekenkamers zich verre van moeten houden. Aandacht voor integriteit van politici is natuurlijk altijd goed, maar het lijkt nu op een ultieme poging van de rekenkamer om alsnog gelijk te krijgen', vindt Wildeman. 'Wat er met de conclusies en aanbevelingen van een rekenkamerrapport gedaan wordt, is aan de politiek en niet aan de rekenkamer. Het zou ongewenst zijn als rekenkamers via de media alsnog hun aanbevelingen zouden willen effectueren. De rekenkamer wordt dan een instrument om politiek te bedrijven, in plaats van deze te ondersteunen.'