Partijen profileren zich op strijd tegen armoede

De een noemt het een ‘stevig verhaal’ terwijl de andere politieke partij juist meent dat er hooguit sprake is van lapmiddelen. Maar over een ding zijn de partijen het eens: er moeten stevige stappen worden gezet in de strijd tegen armoede. Het is duidelijk dat dit het thema is waarop de partijen zich in de komende verkiezingsstrijd gaan profileren.

CDA: bestaanszekerheid is meer dan inkomen

Bestaanszekerheid is breder dan alleen zorgen over het maandelijkse inkomen, zegt CDA-leider Henri Bontenbal. ‘Dat gaat ook om toegang tot zorg, toegang tot werk, tot onderwijs’, zegt de christendemocraat tegen de pers in reactie op de troonrede, waarin de koning werken aan bestaanszekerheid een ‘permanente opdracht’ noemt.

Op Prinsjesdag presenteert het kabinet de miljoenennota, waarover de Tweede Kamer woensdag en donderdag zal debatteren. Volgens Bontenbal is het daarbij niet zo dat de vier coalitiepartijen (VVD, D66, CDA en ChristenUnie) samen optrekken. ‘Er bestaat geen coalitie. Er zijn geen coalitiepartijen.’ Zijn eigen partij komt met een plan om de ‘energierekening nog een stukje te verlagen’, maar hij staat ook open voor plannen van andere fracties. ‘Het spannende wordt denk ik vooral: als we het bij elkaar leggen, lukt het dan ook om een soort totaalpakket met elkaar te maken?’ Bij de Algemene Politieke Beschouwingen van woensdag en donderdag zal Bontenbal voor het eerst optreden in een groot debat als partijleider van het CDA.

ChristenUnie: zorgen aan de keukentafel

De zorgen van mensen aan de keukentafel over of ze hun rekeningen allemaal nog wel kunnen betalen, zijn ‘huiswerk voor 150 leden in de Kamer’, zei ChristenUnie-leider Mirjam Bikker dinsdag kort na het uitspreken van de troonrede door de koning. Zorgen over energieprijzen en de prijzen in het openbaar vervoer, begrijpt Bikker. ‘Betaal je kaartje voor de bus maar eens. Als die al rijdt. En ik vind echt dat we daar werk van moeten maken.’ Bikker zei dankbaar te zijn voor ‘een stevig verhaal van de koning’ en beloofde zich in te zetten voor ‘rust’ rond het huishoudboekje. ‘En namens de ChristenUnie ga ik mijn stinkende best doen. Om te zorgen dat we daar wat kunnen bereiken.’ Bikker zegt ‘samen met andere partijen te willen optrekken’, ook om te zorgen dat het minimumloon omhooggaat.

NSC: schrijnend dat kabinet verwaarlozen instituties niet noemt

Kamerlid Pieter Omtzigt vindt het schrijnend dat in de troonrede een analyse van het demissionaire kabinet ontbreekt waarom de problemen bij het toeslagenschandaal zijn ontstaan. Dat geldt ook voor de situatie in Groningen, waarbij gaswinning boven het belang van de Groningers ging, zei hij in een eerste reactie op de troonrede. ‘We hebben namelijk onze instituties verwaarloosd’, zei eenpitter Omtzigt, die met zijn nieuwe partij Nieuw Sociaal Contract aan de verkiezingen meedoet en hoog in de peilingen staat. ‘Mijn analyse is dat dat niet een soort natuurverschijnsel is, maar dat dat met het bestuur te maken heeft.’

‘De reden waarom die problemen ontstaan zijn, namelijk dat wij onze instituties verwaarloosd hebben, daar had ik eigenlijk wel van gehoopt dat daar iets over in de troonrede had gestaan.’ Hij erkent dat het niet makkelijk is om dat te repareren, maar hij vindt het onbegrijpelijk dat bij het kabinet een analyse ontbreekt. ‘Zeker nadat het er twee jaar geleden al over gevallen is.’

SP: armoede constant houden is grof schandaal

SP-leider Lilian Marijnissen vindt het ‘een grof schandaal’ dat het demissionaire kabinet er niet in slaagt om ervoor te zorgen dat de armoede in Nederland afneemt. De 2 miljard die is vrijgemaakt wordt namelijk ingezet om de armoede niet verder te laten stijgen. Ze noemt in gesprek met de NOS na de troonrede allerlei ‘concrete maatregelen’, zoals het minimumloon verhogen, het schrappen van de btw op levensmiddelen en het openbaar vervoer, de energieprijzen maximeren en het eigen risico afschaffen. ‘Dat zijn stuk voor stuk goede maatregelen die ervoor zorgen dat mensen gewoon hun rekeningen beter kunnen betalen’, licht de partijleider toe.

DENK: armoede schande voor Nederland

Het is ‘een grote schande’ voor een rijk land als Nederland dat nog steeds 800.000 mensen in armoede leven, vindt de nieuwe leider van DENK Stephan van Baarle. Hij wil daarom dat er veel meer geld voor armoedebestrijding wordt uitgetrokken dan de 2 miljard euro waar het kabinet nu mee komt, zegt hij tegen de NOS. Van Baarle vindt onder meer dat de belastingen op brandstof niet verder mogen stijgen. Als het kabinet niets doet, vervalt een accijnsverlaging op benzine en diesel en wordt brandstof dus weer duurder. Verder wil Van Baarle dat het minimumloon omhoog gaat en dat er een noodplan komt voor energiekosten.

Volt: crises ook nu weer vooruitgeschoven

Volt-leider Laurens Dassen vindt dat het kabinet opnieuw de oplossingen voor bepaalde crises voor zich uitschuift. Dat zei hij tegen de NOS. Onder meer wat betreft armoede, maar ook met klimaat doet het kabinet nog te weinig, vindt Dassen. Hij vindt het goed dat armoede ‘deels’ wordt aangepakt met een investering van 2 miljard euro. Maar hij vindt dat het nog niet genoeg is. Vooral de toename van grote schulden vindt Volt problematisch. ‘Mensen met zulke schulden zijn niet gebaat bij een verhoging van het minimumloon.’ Dassen wil woensdag tijdens een groot debat na Prinsjesdag een ‘schuldenpardon’ organiseren.

Ook klimaat schaart hij onder bestaanszekerheid. ‘De wereld staat in brand, als dit zo doorgaat hebben wij ook geen zekerheid van bestaan.’ Volgens Dassen moet het kabinet ‘harde keuzes’ maken op het gebied van klimaat.

BBB: 2 miljard tegen armoede een begin

BBB-leider Caroline van der Plas vindt de 2 miljard euro die het demissionaire kabinet wil uittrekken voor armoedebestrijding een ‘begin’. Maar volgens het Tweede Kamerlid is er nog veel meer geld nodig. ‘We moeten ook kijken wat er nog meer nodig is, want we zitten ook met de zorg’, zei Van der Plas in een eerste reactie op de troonrede. ‘Daar wordt ook op bezuinigd, en er zijn ontzettend veel wachtlijsten’. De troonrede deed de BBB-leider denken aan het antwoord op een ChatGPT. ‘Wat hebben we als kabinet afgelopen jaar allemaal gezegd en niet gedaan?’, zou dan de vraag zijn geweest. ‘Ik las zoveel terug van kabinetsteksten die ik het afgelopen jaar gehoord heb’, aldus Van der Plas. ‘Het is gewoon een oude riedel, die ik heb gehoord’.

PVV: 2 miljard tegen armoede veel te weinig

PVV-leider Geert Wilders vindt 2 miljard euro tegen armoedebestrijding ‘veel te mager’, zei hij tegen de NOS na afloop van de troonrede. Hij vindt het niet oké dat er 70 miljard euro naar fondsen voor klimaat- en stikstofbeleid gaat en 7 miljard euro naar asiel en migratie. ‘Dan is 2 miljard euro tegen armoede ongelooflijk mager.’ Wilders wil dat er woensdag een ‘enorm koopkrachtpakket’ tot stand komt, tijdens het grote debat na Prinsjesdag. Tijdens deze zogeheten Algemene Politieke Beschouwingen wil Wilders onder meer kijken naar de btw op boodschappen, het eigen risico in de zorg en tandartskosten in de zorgverzekering.

PvdD: kabinet komt vooral met lapmiddelen

‘Het kabinet probeert met lapmiddelen de ergste randjes eraf te veilen’, zegt Partij voor de Dieren-leider Esther Ouwehand in een reactie op de troonrede en de begroting die het kabinet dinsdag presenteert. Ze noemt het tegenover de NOS ‘onbestaanbaar’ dat grote vervuilers nauwelijks belasting hoeven te betalen, ‘terwijl mensen met een laag inkomen niet eens hun rekening kunnen betalen en wél hoge energiebelasting moeten betalen’.

Het kabinet heeft altijd gehandeld in het belang van mensen die het toch al goed hadden, vindt Ouwehand. ‘En bedrijven die heel veel winst maken, ten koste van de natuur en een gezonde leefomgeving.’ Zij pleit voor ‘fundamentelere keuzes’ om ervoor te zorgen dat mensen ‘kunnen rondkomen met een normaal inkomen’. Om dat te betalen moeten ‘grote vervuilers die tot nu toe hebben geprofiteerd’ meer belasting betalen.

GroenLinks-PvdA: hoop op sociale meerderheid in Kamer

Jesse Klaver (GroenLinks-PvdA) hoopt dat een ‘sociale meerderheid’ in de Tweede Kamer de koers van het kabinet kan bijsturen, zodat volgend jaar minder mensen in armoede leven. ‘Ondanks alle beloftes van het kabinet leven volgend jaar meer mensen in armoede’, laat hij in een reactie weten. Eerder kondigde hij al aan samen met de ChristenUnie een pakket voor bestaanszekerheid in de maak te hebben. Daarin wordt onder meer een hoger minimumloon voorgesteld, net zoals goedkoper openbaar vervoer.

Partijgenoot Suzanne Kröger schrijft op X dat het onderwerp klimaat er ‘bekaaid’ vanaf komt. ‘Ik heb mijn dochters van twaalf mee en denk alleen: de grootste crisis waar onze kinderen mee te maken krijgen, krijgt amper aandacht.’