56 gemeenten halveren budget rekenkamer
De jaarlijkse budgetten voor de lokale rekenkamers zijn de afgelopen vijf jaar met 15 procent gedaald. Ruim vijftig gemeenten brachten het budget met meer dan de helft terug. Dat blijkt uit onderzoek van Berenschot in opdracht van het ministerie van Binnenlandse Zaken.
De jaarlijkse budgetten voor de lokale rekenkamers zijn de afgelopen vijf jaar met 15 procent gedaald. Ruim vijftig gemeenten brachten het budget met meer dan de helft terug.
Drie miljoen minder
Dat blijkt uit onderzoek dat Berenschot in opdracht van het ministerie van Binnenlandse Zaken heeft verricht naar onder andere de budgetten van de lokale rekenkamers (en rekenkamercommissies). Uit het onderzoek blijkt dat de rekenkamers in ruim vier op de tien gemeenten minder te besteden hebben vergeleken met 2011. Het totale budget is sindsdien afgenomen van 18 naar 15 miljoen euro. In iets meer dan de helft van de gemeenten zijn de budgetten in die periode gelijk gebleven. Bij tien gemeenten zijn de budgetten gestegen.
Decentralisatie
De gemiddelde daling van de budgetten is volgens de onderzoekers het meest fors van 2014 op 2015, juist op het moment dat de totale begroting van de gemeenten als gevolg van de decentralisatie van rijkstaken met miljarden euro’s is toegenomen. ‘De relatieve daling kan flink oplopen’, aldus de onderzoekers. ‘Bij bijna een derde van de gemeenten met een dalend budget van de rekenkamer is het budget sinds 2011 met meer dan 50 procent verlaagd.’
Slapende rekenkamers
Het gemiddelde bedrag dat per inwoner wordt uitgegeven aan de rekenkamer is net geen één euro: het bedrag daalde van 1,08 euro in 2012 naar 0,98 euro in 2015. Let wel, het gaat hier om gemiddelde bedragen. In 7 gemeenten krijgen de lokale rekenkamers al sinds 2011 helemaal geen cent meer. De onderzoekers stuitten daarnaast op 24 gemeenten met inactieve, slapende of zelfs helemaal geen rekenkamer. Dat komt verreweg het meest voor bij gemeenten met minder dan 20.000 inwoners. Anders dan de wet voorschrijft, wordt in die gemeenten de gemeenteraad dus helemaal niet door een rekenkamer bijgestaan in hun controlerende rol.
Ontevreden raad
In de meeste gevallen is de bezuiniging op de rekenkamer een gevolg van de algemene bezuinigingen bij de gemeente. De onderzoekers ontdekten wel een verband tussen de mate van tevredenheid over een rekenkamer en de mate van bezuiniging op een rekenkamer. ‘Het lijkt erop dat bij gemeenten met relatief minder tevreden raadsleden het budget meer onder druk staat’, concluderen ze. In ruim 70 procent van de gemeenten is de raad overigens tevreden tot erg tevreden over hun lokale rekenkamer.
Reacties: 6
U moet ingelogd zijn om een reactie te kunnen plaatsen.
Dat geldt niet alleen voor raadsleden, maar ook voor het college, de lokale partijen.
Het is vreemd dat dit geen agendapunt is bij landelijke ledenvergaderingen van de politieke partijen.
Ik nodig Jan van Zanen uit om de focus op kwaliteit en integriteit hoog op de agenda van de VNG te zetten. Die focus zal zeer positief werken voor het herstel van de vertrouwenssamenleving.
Als er onvoldoende financiële middelen zijn of worden beschikbaar gesteld is er slechts één methode namelijk gemeenten verplichten om een bepaald percentage van hun omzet beschikbaar te stellen voor het controleren door een Rekenkamer. De goedkoopste en meest efficiënte methode voor het bestuurlijk inrichten van een Rekenkamer voor de gemeenten lijkt mij regionalisering op een grote(re) schaal. Uiteraard behoren Rekenkamers daarnaast zonder last of ruggespraak te werken, dus in ieder geval zonder akkoordjes met raadsleden en/of collegeleden.
Mijns inziens is het grootste probleem dat er geen kwalitatief goede mensen zijn te vinden die de rekenkamer onderzoeken kunnen uitvoeren. Dan worden externe bureaus ingeschakeld en heeft de rekenkamer zichzelf dus alweer overbodig gemaakt.
In ben voorstander van onderzoeken naar doelmatigheid en doeltreffendheid van het beleid, maar een rekenkamer(functie) is daarvoor niet het goede middel gebleken.
Rekenkamers opereren vooral op het terrein van de doelmatigheid bij gemeenten. Zij kunnen met hun algemene/specifieke kennis van het bestuursrecht voor gemeenten een welkome aanvulling betekenen op allerlei beleidsterreinen. Over het algemeen worden zij hiervoor belast met specifieke opdrachten.
Op basis waarvan dan wel welk onderzoek stelt u vast dat een rekenkamer(functie) niet het goede middel is?
Als integriteit en kwaliteit van de bestuurlijke besluitvorming in gemeentes op orde is, dan volgen doelmatigheid en doeltreffendheid vanzelf.
Politici, bestuurders en ambtenaren kunnen dan niet meer om de hete aardappel heen.