Niet zoveel dus

20 miljoen euro per jaar, is dat veel? Voor het rijk niet. Het rijk geeft per jaar bijna 400 miljard euro uit, dan is 20 miljoen euro niet zoveel dus. Anders bekeken: 20 miljoen euro is ruim een euro per inwoner. Niet zoveel dus.

Voor de gemeenten is 20 miljoen euro wel veel. Die zijn niet zo rijk maar armer. Toch geeft het rijk voortaan stilletjes de gemeenten 20 miljoen euro per jaar minder dan eerlijk is. Hoe stilletjes? Verstopt in cijferbijlage 17 van de miljoenennota, bladzijde 390, de onderste regels. In 9-punts lettertype. Daar heeft het rijk besloten 200 miljoen euro per jaar extra uit te geven aan energiesubsidies, en dat die níét ‘trap op’ meetellen voor het gemeentefonds. Daarmee mist het gemeentefonds 10 procent daarvan, ongeveer 20 miljoen euro. En dat elk jaar weer.

Het is wel nuttig om die beslissing van het rijk in perspectief te plaatsen. De miljoenennota is opgesteld door het vorige, demissionaire kabinet, omdat de kabinetsformatie lang lang lang duurde. Het kabinet besloot toen tot 25 maatregelen voor het klimaat. 24 daarvan tellen ‘trap op en af’ mee voor het gemeentefonds, maar één niet: de 200 miljoen euro per jaar voor energiesubsidies. Het zal u niet verbazen dat dit de grootste post was van die 25 klimaatmaatregelen.

En om die beslissing van het rijk in een ander perspectief te plaatsen: die miljoenennota bevat 123 budgetwijzigingen. Daarvan tellen er 122 ‘trap op en af’ mee voor het gemeentefonds, maar eentje niet: de 200 miljoen euro per jaar voor energiesubsidies.

Toen het rijk in oktober besloot dat het gemeentefonds eenmalig niet ‘trap op’ 100 miljoen euro meegroeide met de extra rijksuitgaven van de motie-Hermans, waren de gemeenten woest. Het VNG-congres nam er een motie over aan. Als de gemeenten toen hadden geweten dat ze stilletjes ook elk jaar 20 miljoen euro missen, waren ze niet woest maar laaiend geweest.

Ik vraag me nu opnieuw af: 20 miljoen euro per jaar, is dat veel? Voor het rijk blijkbaar toch wel. Want voor 20 miljoen euro is het rijk bereid om de verhoudingen tussen rijk en gemeenten nog meer op het spel te zetten. Het rijk heeft niet eens 20 miljoen euro per jaar over voor goede, eerlijke verhoudingen met de gemeenten. Niet zoveel dus.