Zorgen over digitalisering ruimtelijke plannen

Het zal veel gemeenten niet lukken om hun ruimtelijke plannen per 1 juli aanstaande digitaal te vervaardigen. Door recent ontdekte ict-problemen is nieuwe software nodig en daardoor wordt de tijd volgens diverse betrokkenen erg krap.

Met ingang van 1 juli zijn gemeenten verplicht om al hun nieuwe ruimtelijke plannen digitaal beschikbaar te hebben en op internet te publiceren. Verouderde bestemmingsplannen moeten binnen vijf jaar worden geactualiseerd. Recent vastgestelde bestemmingsplannen moeten binnen uiterlijk tien jaar online zijn te raadplegen.

Gemeenten die al jaren vooroplopen met het publiceren van digitale bestemmingsplannen, voorzien problemen. ‘Ik durf inmiddels niet meer de garantie te geven dat het ons gaat lukken om op tijd klaar te zijn’, zegt desgevraagd Gijs Koedam van de afdeling Ruimtelijk-Juridische Zaken van de gemeente Arnhem. ‘En als ons het niet lukt, zal het voor de rest van Nederland nog problematischer worden. Voor gemeenten die nu nog moeten beginnen, is het in mijn ogen een kansloze missie.’

Arnhem heeft sinds 2001 ervaring opgedaan met digitale bestemmingsplannen. Volgens Koedam is het ‘technisch, inhoudelijk en organisatorisch complex’. ‘En als je het wel redt voor 1 juli, dan heb je geen tijd meer om bij te sturen.’

Volgens Koedam zijn de grootste problemen onstaan doordat in december fouten werden ontdekt in een coderingslijst die nodig is bij het maken van bestemmingsplannen. Zonder de juiste coderingen kunnen digitale plannen niet op internet worden gepubliceerd. De coderingstabel maakt deel uit van de software. De geconstateerde bug maakt nieuwe programmatuur daarom noodzakelijk. ‘De hele keten moet opnieuw worden ingericht’, zegt Koedam daarover.

Ervaring

Het relaas van Koedam wordt in grote lijnen onderschreven door andere betrokkenen. ‘Ik denk dat wij 1 juli wel gaan halen, maar wij hebben sinds 2006 de nodige ervaring opgedaan met een groot aantal bestemmingsplannen. Ik kan me echter voorstellen dat het voor andere gemeenten spannend wordt’, zegt Reginald Lefeu, juridisch adviseur en coördinator digitalisering bij de gemeente Enschede.

Toch moet ook in Enschede nog veel gebeuren: ‘We zijn volop bezig om alle losse eindjes met elkaar te verbinden. Het is een beste klus om het allemaal goed te krijgen. En dan hebben we het op dit moment uitsluitend over bestemmingsplannen, en nog niet eens over voorbereidingsbesluiten of ontheffingen.’

Nienke Jansen, bestuurlijk jurist en projectleider implementatie bij de gemeente Apeldoorn, heeft deze week een korte rondvraag gedaan tijdens een regiobijeenkomst waarop twaalf gemeenten aanwezig waren. ‘Iedereen wil graag die datum van 1 juli halen en iedereen doet ook erg hard zijn best. Maar er zijn nog wel veel mitsen en maren’, luidt haar conclusie.

De belangrijkste voorwaarde is volgens Jansen dat de nieuwe tekensoftware op tijd beschikbaar moet zijn en goed moet functioneren. ‘Er moeten nu steeds nieuwe updates worden geïnstalleerd, en de mensen moeten er ook nog mee leren werken.’

Jansen spreekt van ‘een erg complexe opgave’ die veel interne aanpassingen en afstemming vereist. Bij de gemeente Apeldoorn is een coördinatiegroep aangesteld die er op moet gaan toezien dat alles soepel verloopt.

Geen paniek

Wout van Luik van het stedenbouwkundig adviesbureau KuiperCompagnons zegt ‘niet verbaasd’ te zijn over de zorgen bij de gemeenten. Hij wijst erop dat gemeenten vooral hun interne communicatie goed op orde moeten hebben. ‘Verder is er geen man overboord als die datum van 1 juli niet wordt gehaald’, vindt Van Luik. ‘Gemeenten kunnen op dat moment dan weliswaar geen ontwerp-bestemmingsplan indienen, maar dit kunnen ze dan in augustus, september of oktober natuurlijk alsnog doen. In paniek raken is volgens mij niet nodig.’

Primeur voor Woerden

Het Utrechtse Woerden heeft als eerste gemeente een digitaal bestemmingsplan gepubliceerd dat voldoet aan alle vereisten uit de nieuwe Wet ruimtelijke ordening (Wro). De voorbereiding heeft enkele maanden in beslag genomen. Woerden had er niet op gerekend de eerste te zijn, vertelt beleidsmedewerker Ruimtelijke Ordening Albert Barelds. ‘We hoorden het van het ministerie van Vrom, dat ons een bloemetje liet bezorgen.’

In tegenstelling tot gemeenten als Arnhem, Apeldoorn en Enschede, besteedt Woerden het maken van bestemmingsplannen uit, in dit geval aan KuiperCompagnons. Volgens Wout van Luik van dit stedenbouwkundig adviesbureau vereist de nieuwe aanpak grote nauwkeurigheid en oplettendheid: ‘Eén vergeten spatie of één vergeten streepje in een codering kan ervoor zorgen dat het plan niet wordt gevalideerd door ruimtelijkeplannen. nl. En dat is nodig om te voldoen aan alle wettelijke vereisten. Het luistert echt heel nauw.’