Sociale media en politici grootste bedreiging betrouwbare informatie

Het Information Panel on the Information Environment (IPIE) ondervroeg 289 wetenschappers over de staat van de informatie wereldwijd. Als belangrijkste bedreiging voor betrouwbare informatie zien zij sociale media en politici.

De staat van informatie

Aan het onderzoek deden 289 technologie-experts mee uit de hele wereld, allemaal met relevante publicaties in wetenschappelijke tijdschriften op hun naam. Ze beantwoordden vragen over de staat van informatie wereldwijd, bedreigingen door desinformatie en online haat en zaken die hun onderzoekswerk bemoeilijken.

Allereerst werd ze gevraagd naar de belangrijkste eigenschappen van een gezonde informatieomgeving. De experts noemden met name de beschikbaarheid van accurate informatie en een diversiteit aan verschillende stemmen. Daarna kwamen informatiewijsheid/educatie, technische infrastructuur en meerdere media-eigenaren.

Eensgezind over bedreigingen 

Het IPIE maakt onderscheid tussen wetenschappers die in verschillende soorten regimes leven, van een gesloten autocratie tot een liberale democratie, en wiens onderzoek zich ook toespitst op informatievrijheid binnen bepaalde regimes. De ondervraagde experts zijn behoorlijk eensgezind als het gaat om het aanwijzen van grootste bedreigingen van de staat van informatie: dat zijn volgens hen sociale media en politici. De experts in democratieën zien inmenging van buitenlandse staten vaker als een bedreiging; experts in autocratieën zijn meer bevreesd voor nationale en lokale overheden, en media in handen van de overheid.

Media minst gevaarlijk

Onderaan de lijst met mogelijke bedreigingen voor betrouwbare informatie staan lokale kranten; die vormen eigenlijk alleen in gesloten autocratieën een bedreiging, omdat ze daar vaak dienen als spreekbuis van het regime. Ook journalisten en nationale kranten vormen volgens de experts zelden een gevaar voor een gezonde informatieomgeving.

Zorgen over moderatie

Als het gaat om desinformatie en online haat, vindt 65 procent van de experts het vooral zorgwekkend dat sociale mediabedrijven momenteel nauwelijks verantwoordelijk kunnen worden gehouden voor een slecht moderatiebeleid. Ook maakt 55 procent zich grote zorgen over slecht ontworpen contentmoderatie met AI.

Geen toegang tot platformdata 

Bijna driekwart (72 procent) van de onderzoekers ziet het gebrek aan toegang tot platformdata van sociale media als het belangrijkste obstakel om de wereldwijde staat van informatie te onderzoeken. Sociale media geven wetenschappers nauwelijks inzicht in hun data en algoritmes, met als argument dat het om intellectueel eigendom gaat. Dat maakt het voor onderzoekers heel lastig om te achterhalen wat zich daadwerkelijk afspeelt op een platform. Ze moeten allerlei sluipweggetjes verzinnen om te achterhalen wat bijvoorbeeld TikTok-gebruikers te zien krijgen.

Meer niet-Amerikaans onderzoek nodig

Het onderzoek was beschikbaar in het Arabisch, Chinees, Engels, Frans en Spaans en werd ingevuld door wetenschappers uit 54 landen. De onderzoekers vinden het belangrijk dat er meer onderzoek naar informatie plaatsvindt in andere talen dan het Engels, en ook over andere delen van de wereld dan de Verenigde Staten (wetenschappelijke artikelen over desinformatie zijn bijvoorbeeld bijna uitsluitend Amerikaans en gericht op de Amerikaanse situatie).