Smart City-ratrace in Barcelona

Politierobots, HoloLens-dragende ambtenaren en een zebrapad die de naam van zijn bewandelaars kent. Zo’n zeshonderd internationale steden lieten bij het Smart City Expo World Congress in Barcelona zien wat zij in huis hebben aan smart city-toepassingen. Gemeenten willen allemaal voorop lopen en techbedrijven moedigen ze daarbij het hardste aan. ‘Het is een ratrace waar we met z’n allen in zitten, of we dat nou leuk vinden of niet’.

Nederland technologieland

De 15.000 bezoekers van de Smart City Expo World Congres vergaapten zich drie dagen lang aan de nieuwste uitvindingen die steden beter moeten maken. Op de gigantische beursvloer waren Nederlandse gemeenten ruimschoots vertegenwoordigd door onder meer Amersfoort, Amsterdam, Den Haag, Utrecht en Rotterdam en VNG/KING. De groep onderhield zelfs een eigen ‘Holland Pavillion’ om de Nederlandse smart city-toepassingen te tonen in samenwerking met de daarbij betrokken bedrijven die ze ontwikkelen. Enkele bedrijven zoals Philips hadden op het evenement een eigen booth, in de hoop om bekijks van steden uit heel Europa te trekken.

Het Holland Pavillion van onder meer KING en VNG.
 

Steden willen de prestige, de markt ruikt geld
Bedrijven zien de overheid als een groeimarkt om technologie aan te verkopen. Uit de massale aanwezigheid van bedrijfsvertegenwoordigers in Barcelona bleek hoe hard de markt staat te trappelen om aan de slag te gaan met smart city-toepassingen. Potentiële klanten zoals het rijk, zorgverleners, vervoerders, maar ook gemeenten vormen een aantrekkelijke klant voor ontwikkelaars, met name omdat zij veel toepassingen van elkaar kopiëren. Voor gemeenten geldt vaak ook bestuurlijke prestige en de wil om een toekomstbestendig en economisch aantrekkelijk gebied te worden. De vragers en aanbieders vormen met elkaar een enorme industrie waarbij iedereen elkaar de loef af wil steken. De prestigestrijd en de hongerige markt leveren zodoende spectaculaire technologische hoogstandjes op. 

Robot-politiemannetjes
Spraakmakende voorbeelden van deze hoogstandjes zijn er in Barcelona te over. De vermogende stad Dubai wist op de beursvloer op het oog het meeste bekijks te trekken met een robot-politieman die onder meer aangiftes kan opnemen en menselijke versterking kan inschakelen. Het scenario waarin deze robot op straat rondloopt is minder ver weg dan je waarschijnlijk denkt: 2017. In diezelfde stad zijn, ontwikkeld door Volkswagen, ook zebrapaden te vinden die de namen van Volkswagenbadge-dragende kinderen tonen aan bestuurders, waardoor zij eerder gas terug nemen. Een paar meter verder liet Microsoft belangstellende ambtenaren de HoloLens dragen, een bril die 3D-modellen van toekomstige bouwlocaties kan tonen en varianten daarvan kan laten zien aan de drager.

                                                                De robotpolitie van Dubai. 
Techreuzen
Aan adviezen op smart city-gebied is er geen gebrek in Barcelona. Nu steden volop in smart cities investeren, begeven ook de ‘grotere jongens’ zich meer en meer op de overheidstechnologiemarkt. Neem bijvoorbeeld de Chinese techreus Huawei, die bij de Expo een eigen Summit organiseerde met een flinke hoeveelheid onafhankelijke sprekers en journalisten. Bij de persconferentie deelt het bedrijf aan Binnenlands Bestuur mee dat het al in 117 landen aan de slag is, onder meer bij 7 lokale overheden in Nederland. Er zijn bovendien 64 innovatiecentrums voor smart city-toepassingen van Huawei, waaronder eentje in Amsterdam. Huawei stipt , zoals vrijwel ieder technologiebedrijf- aan dat overheden moeite hebben met het adopteren van smart city-toepassingen en op diverse vlakken hulp nodig hebben. De onafhankelijke sprekers, waaronder afgevaardigden van de Verenigde Naties, het wereldwijd onderzoeksinstituut IDC en de Europese Smart City Council, hamerden in Barcelona ook op de rol van budget en de ietwat losgeslagen race om prestige bij de overheden. De uitdaging voor gemeenten lijkt vooral te zijn om te kiezen naar wie er bij het starten van een project geluisterd wordt. Meegaan met ambitieuze bedrijven? Goede ideeën van burgers afwachten? Of -de eenvoudige weg- meekijken met andere gemeenten en de succesvolle projecten kopiëren? 

                                                 

Een van de 'megaschermen' van Huawei.

Financiën de belangrijkste succesfactor
‘De ratrace is begonnen, of gemeenten dat nou leuk vinden of niet’, betoogde Philip Bane van de Smart City Council, dat steden wereldwijd van neutraal advies voorziet bij het ‘slimmer’ worden.  ‘Gemeenten en de inwoners zijn de belangrijkste stakeholders bij het ontwikkelen van een smart city. Het gaat alle bestuurlijke thema’s aan waaronder parkeren, water, infrastructuur en veiligheid. Maar laten we eerlijk zijn, de kosten zijn de belangrijkste factor, die bepalen wat er uiteindelijk wel en niet mogelijk is. Gemeenten moeten zoveel mogelijk samenwerken om de kosten beperkt te houden.’ Bane hij vindt dat partijen hun informatie moeten kunnen delen en dat men van elkaar moet kunnen leren. ‘Krijg daarbij vooral de inwoners in je eigen stad aan het praten over wat er beter moet en wat moet veranderen met smart city-technologie. Begin vanuit die behoefte aan oplossingen te denken voor smart city toepassingen. Elke stad wil de beste smart city worden vanwege de aantrekkingskracht voor economie. Het zou geen race moeten zijn, maar het dat is het wél.’

Gemeenten, kom bij ons!
Bane wees naar het belang van beschikbare financiële middelen en actieve en aanwezige burgers  die steden op weg kunnen helpen. Bedrijven schetsen graag het beeld van gemeenten die worstelen met smart city-toepassingen. ‘Er zijn te veel verschillende software-standaarden en verschillende systemen. Er is geen duidelijk beleid en iedere stad probeert zelf het wiel uit te vinden’, zegt bijvoorbeeld Victor Yu, President of Industry Marketing en Solution Department bij Huawei tijdens de persconferentie. En de oplossingen voor de problemen? Die vindt je volgens de bedrijven natuurlijk in de markt. ‘Er is geen overzicht van wat gemeenten doen, het is onsamenhangend en ze weten niet hoe ze ideeën kunnen uitrollen.’ De Internet of Things-toepassingen moeten volgens Huawei uiteraard bij een platform van Huawei aan elkaar gekoppeld worden. Er wordt zelfs een vergelijking met drinkwater uit de kraan gemaakt. ‘In bepaalde landen kon dit al honderden jaren en in andere Europese landen pas sinds kort. Dat verschil moeten we zien te voorkomen.'

                                       Steden en gemeenten van over de hele wereld waren aanwezig.


 

Bedrijven versus steden
Nederlandse gemeenten in Barcelona zien ook uitdagingen in de tot nu toe gefragmenteerde smart city-toepassingen, maar lijken wat minder in paniek. In Barcelona zijn naast G4 en Amersfoort ook KING en VNG van de partij, (zie blogs). Niet alleen om de internationale inzichten en innovaties voor alle gemeenten te volgen, maar ook om aan de wereld uit te leggen hoe de 390 Nederlandse gemeenten nu innovatie ondersteunen. Er wordt door gemeenten gewerkt aan de hand van de Digitale Agenda 2020 en in Nederland zijn er al diverse platforms en innovatielabs voor smart cities. De vraag is of het handig is als iedere gemeente hetzelfde gaat doen, of dat de toepassingen juist lokale problemen moeten oplossen. VNG/KING gebruikte de tijd in Spanje onder meer om inspiratie te halen uit een project in Engeland, waar alle lantaarnpalen slim gemaakt zijn in een gebied met 1,3 miljoen inwoners, zo stelt het na afloop van het congres. ‘Op het eerste gezicht levert dit een behoorlijke kostenbesparing op. Maar antwoord op de vraag hoe de toepassing tegen misbruik beveiligd werd kregen we niet. Het wordt nog interessanter als de leverancier erbij vertelt dat ze nu ook telecomprovider zijn geworden met deze lantaarnpalen als zenders. De plannen om er camera’s op aan te sluiten zijn al in de maak, maar wist de gemeente dit al bij de planvorming?’ 

                                        Vertegenwoordigers leiden journalisten rond op hun booth.

Zorgen en voorlopige resultaten
Massimiliano Claps, president van IDC, dat wereldwijd onderzoek doet naar informatietechnologie en markten, presenteert aan het einde van de Summit behoorlijk indrukwekkende cijfers over de ontwikkeling van smart cities in Europa. 70 procent van de lokale overheden in Europa investeert momenteel in smart-city toepassingen. De meest gemaakte zorgen daarbij zijn de kosten en de stabiliteit daarvan. Ook zorgen over privacy worden door gemeenten vaak genoemd. Veiligheid en assetmanagement blijken uit de statistieken de meest gebruikte usercases van gemeenten en positieve resultaten zijn vooral gehaald bij de toepassing van LED-verlichting (50 procent kosten gereduceerd), Vuilnisbakken die met sensors werken (40 tot 80 procent kostenreductie), parkeerkosten (20 tot 30 procent kostenreductie) en smart buildings (in 6 maanden de investering terugverdiend) en smart water (40 tot 60 procent kostenreductie).

                              Ook grote bedrijven zoals Huawei, Microsoft en Philips waren erbij.
 

Hoe de Chinezen het doen
De Chinese spreker Li Tie, één van de kopstukken die in China smart city’s ‘aan elkaar probeert te verbinden’ gaf Europa een mogelijke blik in de toekomst door de situatie in China voor de Europeanen te duiden. Hij denkt bedrijven de technologie het beste kunnen ontwikkelen. ‘In China zijn 400 steden bezig met smart city-projecten. In 200 steden zijn onlangs dezelfde Safe City projecten uitgerold ten behoeve van verkeer. Er hebben zich vele bedrijven op smart city-toepassingen gestort en dat levert de overheid veel op. De toepassingen van bedrijven zijn veel efficiënter dan die de overheid zelf ontwikkelt. De markt moet de ontwikkelingen dus aandrijven.’ Een afgevaardigde van het Big Data Research Instituut in China stelt zelfs dat steden de revolutie van smart cities moeten leiden, omdat steden immers altijd de leidende factor zijn geweest bij iedere historische ontwikkeling. ‘Elke grote ontwikkeling begon in een grote stad, het is nooit het land of de woestijn of de bergen die de wereld hebben veranderd, maar een ontwikkeling die in de steden is begonnen.’