Nederlands sociaal netwerk als alternatief voor 'plunderplatforms'

PubHubs is een publiek sociaal netwerk in oprichting, gebaseerd op publieke waarden als privacy, veiligheid en transparantie. Pas vier maanden zijn de initiatiefnemers, hoogleraren José van Dijck en Bart Jacobs, ermee bezig, maar nu al wordt het initiatief opgepikt en opgeblazen.

Helemaal gelukkig is Van Dijck, hoogleraar Media en Digitale Samenleving bij de Universiteit Utrecht, daar niet mee. 'We willen klein beginnen en uitrollen wat werkt. Ik heb liever dat we te weinig verwachtingen wekken en vervolgens met iets moois komen, dan dat we tegen torenhoge verwachtingen moeten opboksen.' De telkens terugkerende vraag of ze van plan zijn om Facebook te beconcurreren, vindt Van Dijck dan ook onzinnig. 'Dat is helemaal de bedoeling niet. We gaan te werk vanuit het omgekeerde principe van Facebook. Hoe kunnen we bestaande decentrale organisaties ondersteunen? We zijn dienstbaar aan hun wensen. Er is geen centraal platform voor iedereen, alleen publieke 'hubs'. Die kunnen onderling verschillen maar wel samenwerken.'

Privacyvriendelijk inloggen

Pubhubs komt voort uit PublicSpaces, een consortium van 45 publieke culturele organisaties, van omroepen tot musea en festivals. Zij hebben behoefte om online contact met hun leden te onderhouden, zonder zich te hoeven wenden tot 'plunderplatforms', zoals Bart Jacobs Facebook en Instagram noemt. Jacobs is hoogleraar Security, privacy en identity aan de Radboud Universiteit in Nijmegen, en de bedenker van de privacyvriendelijke identificatiesoftware IRMA. IRMA vormt de basis voor de inlogmethode van PubHubs.

Zorgplicht

Inloggen met behulp van IRMA biedt deelnemers aan een hub onder meer de mogelijkheid om anoniem te blijven, terwijl hun identiteit wel is geverifieerd. Daardoor is het initiatief interessant voor patiëntenorganisaties, waarvan er in Nederland zo'n zeshonderd zijn. Ook vanuit bibliotheken is er veel interesse. Het modereren van groepen binnen hubs is aan de organisaties zelf. Zij hebben een 'zorgplicht' voor hun deelnemers, benadrukt Van Dijck. 'Modereren gaat PubHubs niet doen, dat is juist aan de community's zelf.'

Vooralsnog staat er een testomgeving klaar, waarin vijf deelnemers aan PublicSpaces een beperkt aantal functionaliteiten uittesten. 'We zijn wetenschappers, die veel experimenteren om te zien wat werkt binnen de context van een organisatie,' zegt Van Dijck. 'Wat is er nodig om dit instrument voor deze organisatie nuttig te maken?'

Digitaal loket

Als PubHubs in staat blijkt om een deel van de hoge verwachtingen in te lossen, liggen er mogelijkheden voor lokale overheden. De functionaliteit waarmee de identiteit van gebruikers veilig en privacyvriendelijk wordt gecheckt, kan worden ingezet om online vragen van burgers te beantwoorden. Handig voor mensen die moeite hebben om naar het gemeenteloket te komen (of voor de volgende pandemie). Ook het veilig moderen van online interactie in kleine groepen is interessant voor lokale overheden. Eén van de uitdagingen waar PubHubs voor staat, is wel om de scope af te bakenen, zegt Van Dijck. 'Er zijn al goede initiatieven voor het organiseren van conversaties met burgers in buurten en wijken, zoals Gebiedonline. Dat willen we niet dupliceren.'