Nederland bouwt eigen taalmodel

Nederland ontwikkelt een eigen open taalmodel. GPT-NL wordt ontwikkeld door de non-profitpartijen TNO, SURF en het Nederlands Forensisch Instituut (NFI). Het ministerie van Economische Zaken heeft 13,5 miljoen euro beschikbaar gesteld voor het project.

Digitale soevereiniteit

Een taalmodel krijgt heel veel data te verwerken en ‘leert’ zo wat een waarschijnlijke volgorde voor een willekeurige tekst is. Volgens TNO, SURF en NFI is het ontwikkelen van een eigen taalmodel nodig voor onze digitale soevereiniteit: het maakt Nederland minder afhankelijk van bedrijven zoals OpenAI. ‘Het is een belangrijke stap richting transparant, eerlijk en toetsbaar gebruik van AI naar Nederlandse en Europese waarden en richtlijnen, met respect voor het eigenaarschap van data,’ stellen de onderzoeksinstituten.

Volgens AI-onderzoeker Selmar Smit van TNO is de behoefte aan zo'n alternatief groot. Tegen de Volkskrant zegt hij: ‘Als overheid kun je het niet maken om te leunen op de modellen van big tech waarbij er zo slordig wordt omgegaan met trainingsdata.’

Openheid

GPT-NL wordt een open model, wat wil zeggen dat onderzoekers kunnen meekijken wat de achterliggende software doet en op basis van welke data de tekstgenerator tot zijn teksten komt. Aan die transparantie ontbreekt het bij vrijwel alle taalmodellen van bedrijven. Overigens is nog niet helemaal duidelijk hóe open GPT-NL precies wordt.

Toepassingen voor overheden

GPT-NL is te gebruiken voor partners die met data en kennis willen bijdragen of die toepassingen willen ontwikkelen op basis van GPT-NL. Dat kunnen academische instellingen en onderzoekers zijn, maar ook overheden. Ze kunnen het taalmodel gebruiken om toepassingen te ontwikkelen op het gebied van veiligheid, gezondheid, onderwijs, dienstverlening en andere domeinen, aldus de samenwerkingspartners.

Er gaat nog wel wat tijd overheen voordat overheden met het model kunnen gaan spelen. Eerst wordt het Nederlandse taalmodel ontwikkeld met behulp van de academische sector. In de vervolgfase wordt GPT-NL naar verwachting aangesloten op de nationale supercomputer bij SURF.