‘Ouwe meuk’ zit jeugdzorg dwars

De Bureaus Jeugdzorg zijn hard aan een nieuw informatiesysteem toe. Maar hoe pak je dat aan met de transitie van de jeugdzorg naar de gemeenten op komst? De bureaus en de gemeenten zetten de neuzen alvast één kant op. Nu de provincies nog.

Niet gezinsgericht
ICT-systemen verouderen, en daar lopen de Bureaus Jeugdzorg al een tijdje tegenaan. Hun primaire systemen IJ (Informatie Jeugdzorg) en KITS (voor meldingen kindermishandeling) zijn aan vervanging toe. Het onderhoud wordt steeds duurder, ze zijn niet gebruiksvriendelijk en ze staan het opkomende ‘gezinsgericht werken’ en de nodige ontkokering in de weg. “Ouwe meuk”, noemt Erik Gerritsen de systemen. Als bestuursvoorzitter van het Bureau Jeugdzorg Agglomeratie Amsterdam (BJAA) is hij één van de voortrekkers van de vernieuwing van de systemen.

Een dag werk
Gezinsmanager Rogier Fokke van BJAA noemt het huidige IJ ‘een draak van een systeem’, dat te veel kindgericht is en uitgaat van functiescheidingen. “Als ik een verwijzing maak voor een gezin met vier kinderen moet ik in het oude IJ-systeem hetzelfde proces vier keer doorlopen en de informatie knippen en plakken van het ene kind naar het andere.” Een verzoek tot ondertoezichtstelling voor zo’n gezin vergt dan al gauw een dag werk, terwijl je die tijd als professional liever bij het gezin aan de keukentafel doorbrengt, stelt Fokke.

Aanbesteding op komt
Tijd voor vernieuwing dus, en daarom bereiden de BJZ’s  een aanbesteding voor van een vervangend systeem. Bij BJAA draait inmiddels een provisorische ‘schil’ om het oude IJ – dat grotendeels laat zien hoe het moet worden. De geplande aanbesteding betekent het vinden van een ICT-dienstverlener die dat provisorische stuk software kan omzetten in een robuust en toekomstvast systeem.

Gemeenten betrekken
Maar de complicerende factor is dat begin 2015 het jeugdzorgtakenpakket van de provincies naar de gemeenten gaat. Gerritsen: “Moet je wachten? Nou nee, want dan hevelen we een failliete boedel over. Maar als je vanwege de urgentie doorpakt, hoe betrekt je dan de gemeenten erbij die er nu nog niet over gaan?”

Ook andere gevallen
De VNG denkt er al wel over na. Hans Versteeg, beleidsmedewerker van de VNG en verantwoordelijk voor de informatiekundige vraagstukken rond de decentralisaties, ziet ook de behoefte aan een ‘keukentafelsysteem’, zoals BJAA voor ogen heeft. Maar gemeenten kijken wel vanuit een breder perspectief dan de zwaardere gevallen die bij de BJZ’s terecht komen, want voor hen gaat het aan de keukentafel ook over lichtere gevallen, werk en inkomen, alcoholmisbruik, schuldenproblematiek of WMO-ondersteuning. Dat geheel moet worden ondersteund. “Dus het nieuwe systeem voor jeugdzorg is wel belangrijk voor gemeenten, maar er moet vanuit de gemeenten nog wel een paraplu overheen.”

Provincies tegen
De provincies, voorlopig nog opdrachtgevers van de Bureaus Jeugdzorg, zijn niet blij met de voortvarendheid van de BJZ's. “Wat de provincies en stadsregio's betreft is het ongewenst dat de Bureaus Jeugdzorg op dit moment, met de overdracht aan de gemeenten voor de deur, denken aan de ontwikkeling van een nieuw ICT-systeem”, stelt Marc Witteman, gedeputeerde in Flevoland en lid van het IPO-bestuur. Gerritsen denkt dat de provincies wel zijn te overtuigen.

Lees het volledige artikel in Binnenlands Bestuur nummer 22