Enthousiasme over conceptontwerp Overheid.nl

Momenteel is Overheid.nl slechts één van de vele websites met overheidsinformatie. Door middel van een ontwerptraject werd onderzocht hoe deze site dé toegangspoort naar alle overheidsdienstverlening kan worden.

Behoefte aan één portaal

Wat hebben Overheid.nl, MijnOverheid.nl, NederlandWereldWijd.nl, Ondernemersplein.kvk.nl en Rijksoverheid.nl. met elkaar gemeen? Het zijn stuk voor stuk overheidssites voor burgers en ondernemers en ze staan vrijwel los van elkaar. Dat maakt zoeken naar informatie soms behoorlijk lastig. Het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK) wil voorkomen dat mensen nog langer van het online kastje naar de digitale muur worden gestuurd. In een kamerbrief uit 2022 staat dat er behoefte is aan één overheidsbreed portaal. ‘Eén (digitaal) loket voor overheidsdienstverlening is één van de belangrijkste wensen van burgers en ondernemers voor de overheid van de toekomst.’ Uit een onderzoek uit 2020 bleek al dat burgers op zo’n landelijke website zitten te wachten. In 2023 werden alle publieke dienstverleners opgeroepen om mee te denken hoe Overheid.nl zo’n portaal kan worden.

Overheid-ecosysteem

In opdracht van de Directie Digitale Overheid van BZK vond de afgelopen zomer een ‘Ontwerptraject Gezamenlijk beeld’ plaats, een traject om tot een beeld te komen van hoe zo’n  overheidsbrede online dienstverlening eruit ziet. Een overheidsbreed team werkte een ontwerp en een aantal use cases uit, die werden getest onder 14 burgers, waarvan 6 zzp’ers. Die waren aangenaam verrast, aldus het rapport dat terugblikt op het traject.

Het conceptontwerp ging uit van één online ingang tot een ‘overheid-ecosysteem’. Wie je ook bent, in welke rol dan ook, wat je vraag ook is, via Overheid.nl zou je de weg moeten vinden naar de juiste overheidsdienstverlening. Er is in het ontwerp sprake van services of ‘widgets’ die op de verschillende overheidsportalen en websites van publieke dienstverleners worden ingezet, zodat je als gebruiker één ‘overheidsbeleving’ hebt op de verschillende sites. De widgets moeten gezamenlijk door de overheden worden ontwikkeld, gebaseerd op inzichten in behoeften van mensen en waar mogelijk zijn ze open source. Het idee is dat ze door alle publieke dienstleveranciers kunnen worden gebruikt. Het derde uitgangspunt is dat ‘inloggen loont’ – wie inlogt, ontvangt relevantere informatie en dienstverlening, bijvoorbeeld omdat op elkaar aansluitende dienstverlening proactief wordt aangereikt en omdat rekening wordt gehouden met persoonlijke voorkeuren.

Gebruiker centraal

Perspective, het onderzoeks- en ontwerpbureau dat het traject uitvoerde, komt met een aantal aanbevelingen voor vervolgstappen. De onderzoekers stellen dat het niet genoeg is om in verschillende projecten aan één online overheidsbeleving te werken. Ze raden aan om een groot programma in te richten, met mandaat, budget, een mijlpalenplanning, heldere governance en deelprojecten, waarin verschillende overheden onder de coördinatie van BZK aan het werk gaan. BKZ zou daarbij visie en leiderschap moeten tonen. Een andere aanbeveling luidt om mensen van buitenaf bij het programma te blijven betrekken: blijven testen onder burgers, ondernemers en werknemers van publieke dienstverleners. Alleen zo blijft de gebruiker centraal staan in de dienstverlening.