Minister roept op tot crisisplan voor nationale weerbaarheid

Tijdens een bijeenkomst van de Amerikaanse denktank RAND, die haar nieuwe Nederlandse vestiging opende, sprak minister Ruben Brekelmans van Defensie over de noodzaak van een grootschalig crisisplan voor Nederland. Hij benadrukte dat ministeries, lokale overheden en andere betrokken organisaties het gesprek moeten aangaan over de toekomst van onze nationale weerbaarheid, met name in tijden van toenemende geopolitieke spanningen.

In een panelgesprek tijdens de bijeenkomst werd door experts gewezen op de voorbeelden van Baltische en Scandinavische landen, die zich al geruime tijd voorbereiden op een mogelijke oorlog met Rusland. Maksym Skrypchenko van het Transatlantic Dialogue Center illustreerde hoe Oekraïne al in 2015 begon met het herschrijven van zijn nationale veiligheidsplan en militaire versterkingen, jaren voordat Rusland het land daadwerkelijk binnenviel. Skrypchenko wees op de uitdagingen die Oekraïne tegenkwam, zoals beperkte transparantie naar de bevolking om escalatie te voorkomen. Ondanks teleurstelling onder de bevolking destijds, is het vertrouwen in de overheid nu groter dan ooit.

De grijze zone van oorlogsvoering

Volgens Brekelmans bevindt Nederland zich momenteel in een 'grijze zone' van oorlogsvoering: er is geen directe oorlog met Rusland, maar het is ook geen vrede. Veel Europese landen bereiden zich actief voor op mogelijke conflicten, vooral de landen die grenzen aan Rusland. 'We moeten voorkomen dat we in slaap vallen en nu beginnen met de gesprekken over de investeringen die nodig zijn', stelde Brekelmans. Hij benadrukte dat de Nederlandse wetgeving alleen geschikt is voor situaties van vrede of oorlog, maar dat er voor de tussentijd aanpassingen nodig zijn.

Lessen uit het buitenland

Veiligheidsanalist Mattias Eken van RAND Europe gaf aan dat Nederland veel kan leren van landen als Estland, Zweden en Finland, hoewel een directe kopie van hun werkwijze niet mogelijk is door de verschillen in situatie. Estland heeft bijvoorbeeld één vast aanspreekpunt voor bedrijven bij cyberdreigingen, wat een waardevolle les zou kunnen zijn voor Nederland.

Brekelmans erkende dat Nederland op het gebied van cybersecurity nog veel stappen moet zetten, vooral in sectoren als de gezondheidszorg en kritieke infrastructuur. 'Iedereen moet bijdragen aan meer cyberveiligheid, maar de prioriteiten liggen overal anders', aldus de minister.

Crisismanagement

Volgens Brekelmans wordt er binnen de overheid veel geoefend met hypothetische scenario’s, zoals cyberaanvallen op vitale infrastructuur. Hij pleit echter voor meer transparantie bij echte incidenten, zoals de recente IT-storing in het NAFIN-netwerk van Defensie, die het vliegverkeer tijdelijk platlegde. 'Zulke situaties trekken grote aandacht en kunnen aanleiding zijn voor waardevolle gesprekken over crisisplannen en nationale weerbaarheid', aldus Brekelmans.