Markttransparantie moet ICT-opdrachtgeverschap verbeteren

Waarom verlopen ICT-projecten toch steeds weer zo problematisch - vooral als het om software gaat? Voor de oplossing wordt recentelijk vaak naar de softwaremarkt gewezen. Maar volgens VNG en KING kunnen gemeenten zelf ook veel doen, bijvoorbeeld door eens goed te kijken wat ze eigenlijk in huis hebben.

‘Goed opdrachtgeverschap begint bij uzelf’, luidde de titel van een workshop op het Nieuwjaarscongres van KING. Burgemeester Arjen Gerritsen van De Bilt en KING-directeur Larissa Zegveld denken dat de lessen die de commissie-Elias de rijksoverheid voorhield ook voor gemeenten gelden. Ze zullen er meer aandacht aan moeten besteden – en daarbij dan vooral ook waar nodig samen optrekken. “Als we dit soort ICT-zaken niet goed doen, ondergraaft dat uiteindelijk onze legitimatie”, zegt Gerritsen.

13 softwareleveranciers
Dat samen optrekken geldt ook voor de leveranciers, stelt Zegveld. “Als je als leverancier niet gaat samenwerken met je concullega’s, mis je straks gewoon de boot.” Want het softwarelandschap wordt steeds transparanter en de problematiek rond de gebrekkige onderlinge integratie van de software van de in totaal 180 leveranciers wordt evidenter. (Een gemeente heeft gemiddeld 13 softwareleveranciers.) Leveranciers kunnen niet enkel naar de gemeenten blijven wijzen; ze zullen onderling hun software goed op elkaar moeten afstemmen. Zegveld fantaseert hardop over een situatie waarin gemeenten net zo makkelijk van softwareleverancier kunnen wisselen als nu de burger van telecomprovider kan wisselen.

Digitale foto
VNG en KING gaan veel energie steken in het in kaart brengen van de softwareomgevingen van de gemeenten. In de loop van dit jaar zal elke gemeente een ‘digitale foto’ van zijn eigen landschap kunnen krijgen, gebaseerd op informatie uit de Softwarecatalogus en waarstaatjegemeente.nl. Gerritsen toonde voor zijn eigen gemeente  zo’n foto, waarop diverse velden geel waren aangemerkt, om aan te geven dat aandacht vereist is. ‘Dubbele functionaliteit’ is er zo één. Zegveld: “Het is schokkend te zien hoeveel gemeenten dubbele pakketten hebben voor dezelfde doelen.” 

Expertise
Op individueel gebied moeten gemeenten zich dus goed afvragen wat ze in huis hebben, maar ook wat ze eigenlijk nodig hebben. “Die expertise is achtergebleven.” Bij die vraag en bij de vraag of ze dingen zelf moeten doen of (deels) uitbesteden, mogen de gemeenten van hun leveranciers wel hulp verwachten, vindt hij. 
Wat gemeenten ook nog zou kunnen helpen bij hun ICT-opdrachtgeverschap is een set gemeentelijke ICT-inkoopvoorwaarden die in aantocht is. En als het even kan zullen meer zaken collectief worden ingekocht. De gezamenlijke inkoop van telefoniediensten waar KING nu mee bezig is, is veelbelovend, meldt Zegveld. “Dat smaakt naar meer; het gaat om forse bedragen die we besparen.”