OpenCatalogi moet uren zoeken naar opensource software voorkomen

Gemeenten maken veelal gebruik van dezelfde programma's en ontwikkelen steeds vaker opensource-software. Toch wordt gemeentelijke software meestal niet hergebruikt door andere organisaties, omdat niemand weet dat het beschikbaar is. Gemeente Rotterdam lanceerde daarom OpenCatalogi, een online ‘marktplaats’ voor overheidstechnologie.

Inmiddels zijn er zeven gemeenten aangesloten op OpenCatalogi, dat in de visie van Common Ground werd ontwikkeld. Er zijn software-componenten geselecteerd die voor alle gemeenten geschikt kunnen zijn. Dat zorgt onder meer voor een snellere oplevering van softwareproducten en het scheelt gemeenten in ontwikkelkosten.

OpenCatalogi

Ronald van Cortenberghe is ‘product owner’ van OpenCatalogi. Hij legt uit dat er op opensourceplatforms als GitHub al het nodige beschikbaar is aan gemeentelijke software, maar het zoeken is vaak ‘a hell of a job’. 'Dat is voor alle ontwikkelaars een probleem. Je zoekt bijvoorbeeld op ‘zaaksysteem’, maar niet alle gemeenten publiceren het met die woorden in GitHub. Sommigen beschrijven het als ‘ZAK’. Maar als je daarop zoekt, krijg je weer honderd resultaten, die je allemaal moet doorspitten.’ Met OpenCatalogi is het zoeken en speuren naar softwarecomponenten niet langer nodig. Software-componenten zijn er volgens Van Cortenberge op een slimme manier geïndexeerd en inzichtelijk gemaakt, speciaal toegespitst op gemeenten.

Een centrale plek voor open source-software

De behoefte aan zo’n centrale plek voor gemeentelijke software die kan worden hergebruikt is bij ontwikkelaars groot, zo merkt van Cortenberghe. Het wordt momenteel vaak verspreid over meerdere platforms gepubliceerd. ‘In 2022 begonnen we met Rotterdam daarom aan de ontwikkeling van één centrale plek. Inmiddels is het een community geworden waar zeven gemeenten aan meedoen.’ Uiteindelijk moeten dat nog veel meer gemeenten worden, legt hij uit. ‘Voor met name de kleine gemeenten is het lastig om aan te haken, ze hebben minder budget beschikbaar en het vergt enige capaciteit van je organisatie. Er moet een IT’er worden vrijgemaakt die zich bezighoudt met het platform.’  

De catalogus ontwikkelt zich intussen gestaag verder. De Rotterdamse collega’s van Van Cortenberghe werken momenteel aan het publiceren van verschillende datasets op OpenCatalogi. Inmiddels is er steeds meer te vinden op het platform. De stap naar het daadwerkelijk gebruiken van elkaar software-componenten is echter nog niet gezet. 'Dat is de volgende fase. Er zijn wel organisaties die ‘service blueprints’ in de catalogus zetten. Dat zijn eigenlijk data over ‘klantreizen’, waarmee gemeenten hun dienstverlening kunnen verbeteren. Elke gemeente kan dat nu oppakken en gebruiken.’

Federatief systeem

OpenCatalogi heeft volgens Van Cortenberghe veel potentieel mits gemeenten er ook echt gebruik van gaan maken. ‘OpenCatalogi is een federatief systeem, dat bij iedere gemeente geïnstalleerd kan worden. Je kan in één oogopslag zien welke software uit de catalogus de andere gemeenten in gebruik hebben. Dat geldt ook voor procesmodellen, business decision modellen en data. Er zijn dus veel mogelijkheden.’

Het product heeft onlangs 105.000 euro mogen ontvangen uit een innovatiebudget van het ministerie van Binnenlandse Zaken. ‘Daarmee gaan we het product verder verbeteren. We willen voorlopig met name de reikwijdte vergroten door andere gemeenten er actief bij te betrekken.’