Limburg móet iets met digitalisering

De provincie Limburg wil graag vooroplopen in de digitale samenleving, maar wat zijn de kansen, mogelijkheden en risico’s die digitalisering de provincie biedt? Om daar achter te komen is een verkenning uitgevoerd die één ding duidelijk maakte: ‘Niets doen is geen optie!’.

Digitalisering leeft
In opdracht van de provincie Limburg werden zes verkenners op pad gestuurd om de impact van digitalisering in de provincie in beeld te brengen. De zes, die spraken met ruim 350 mensen en bijna 300 rapporten en artikelen lazen, concludeerden dat digitalisering leeft in de zuidelijke provincie. Er zijn veel spelers bezig met digitalisering en de grootste kracht ligt in het bundelen van krachten tussen overheid, onderwijs, ondernemers en burgers. Maar wat betreft de zes verkenners kan de digitale transformatie in Limburg nog succesvoller worden als gezamenlijk wordt ingezet op de kansen en risico's van nieuwe technologie. In dat kader is ingezoomd op zes domeinen. 

Eenzaamheid

Er zijn in Limburg relatief veel mensen met een slechte gezondheid, relatief veel ouderen en de eenzaamheid in deze laatste groep neemt toe. ‘Een digitaal signaleringsplatform kan er bijvoorbeeld voor zorgen dat eenzame ouderen in beeld komen. Denk aan beeldbellen, sociale robots, Virtual Reality en digitale sociale netwerken. Digitale platforms bieden ook kansen voor burgerparticipatie, de vereniging van mensen, zelfsturing en het verbeteren van de buurt. Daarvoor is het wel belangrijk dat iedereen mee kan doen, ook de laaggeletterden en digibeten in Limburg.’

Onderwijs en opleiden

De verkenners concluderen dat de impact van digitalisering ook invloed heeft op onderwijs en opleiden. Volgens hen is de kloof tussen de digtale ambities van bestuurders/directeuren voor onderwijs- en opleidingsorganisaties en hun medewerkers groot. ‘Digitale geletterdheid als basiscompetentie voor leerling/student en voor docent/trainers is van belang. Ook het 'updaten van kennis' van oudere werknemers, die nog langer in het werkproces moeten blijven, is een punt van aandacht.’ De verkenners zien Limburg als een ideale broedplek om te experimenteren met technologie in de fysieke leeromgeving. ‘Internet of Things, in combinatie met technologische oplossingen, kunnen de leeromgeving flexibeler, krachtiger, prettiger en veiliger maken.’

Stedelijke ontwikkeling en mobiliteit

In de Limburgse stedelijke gebieden biedt technologie kansen voor de leefbaarheid van de openbare ruimte. ‘Veiligheid, onderhoud en leefmilieu kunnen slimmer georganiseerd worden door de inzet van sensoren. Technologie biedt ook kansen om de bereikbaarheid tussen Limburg, België en Duitsland te verbeteren. Anderzijds biedt het uitdagingen om de toename in digitale verbindingen voor bijvoorbeeld zelfrijdende auto's goed te organiseren.’ Digitale toepassingen kunnen, volgens de verkenners, op korte termijn ook zorgen voor een slimmere en effectievere logistiek van goederen.

 

Klimaat en energie

Digitalisering kan, aldus de onderzoekers, helpen om het percentage hernieuwbare energie dat in Limburg wordt opgewekt, te verhogen. Momenteel wordt vier procent van de landelijke hernieuwbare energie in Limburg opgewekt. Satellietdata en kunstmatige intelligentie kunnen gebrekkig onderhoud en achterblijvende verduurzaming in kaart brengen. Verder kunnen dataplatformen helpen bij een schaalbare aanpak van verduurzaming en kunnen sensoren helpen bij preventief onderhoud en om restwarmtestromen te sturen. Ook in de agrofoodsector en de glastuinbouw speelt digitalisering een grote rol. ‘Drones, satellieten en sensoren leiden tot meer samenwerking en transparantie in de keten, efficiëntere en duurzamere productie van gewassen, betere afstemming van vraag en aanbod van voedsel met minder verspilling als gevolg.’

Regionale economie

Voor een bloeiend digitaal innovatieklimaat horen, voor wat betreft de zes verkenners, ambitieuze Brightlands-doelstellingen: ‘het stimuleren van cross-sectoraal werk, een euregionaal open innovatie platform en het verbeteren van toegang tot kapitaal voor startups en scale-ups.’ Het innovatief vermogen van organisaties kan worden vergroot door in te zetten op het doorbreken van verkokering, experimenteercultuur en het coördineren van ondernemerschapsprogramma's. De onderzoekers vinden dat de successen van Limburgse innovaties prominenter op de kaart mogen worden gezet om meer interessante bedrijven of talenten aan te trekken. ‘Goede voorbeelden zijn bijvoorbeeld duurzame slimme materialen, modern voedsel en de thuiszorg van de toekomst.’

Provinciale organisatie

De dienstverlening van de overheid verandert door digitalisering. Door de snelle ontwikkeling van commerciële dienstverleners zijn mensen gewend aan een snelle, gepersonaliseerde en gebruiksvriendelijke dienstverlening. De onderzoekers vinden dat de Limburg haar voordeel kan doen met kunstmatige intelligentie, machine learning en blockchain. Ook vinden zij dat digitale vaardigheden bij bestuurders en ambtenaren essentieel zijn voor lagere risico’s op het gebied van informatieveiligheid en professionele werkprocessen. ‘Het gaat om de '21st century skills': denkvaardigheden, digitale vaardigheden, intrapersoonlijke en interpersoonlijke vaardigheden.’

Aanbevelingen

Op weg naar een nieuwe coalitie, komen de verkenners ook met aanbevelingen. Zo moet de nieuwe coalitie krachten bundelen en een gedragen en transparantie visie formuleren. Ook moet het verbinding tussen overheden, ondernemers, onderwijs, maatschappelijke instellingen en burgers organiseren. Verder moet het onder meer oog houden voor het nut van digitalisering vanuit publieke waarden en wordt aangeraden om de digitale infrastructuuur te bekijken vanuit het aanbod en de behoefte voor de toekomst. Tot slot wordt geadviseerd om de eigen organisatie te digitaliseren. Wil de provincie Limburg de kansen grijpen die digitalisering biedt en een volwaardige gesprekspartner zijn, dan vraagt dat om digitale innovatie als integraal onderdeel van de organisatie.

Drie uitkomsten

Gedeputeerde Hans Teunissen ziet drie belangrijke uitkomsten in het onderzoek. ‘Ten eerste moeten we ervoor zorgen dat elke Limburger mee kan doen in de steeds verdere digitalisering van Limburg. Dat betekent bijvoorbeeld dat iedereen altijd en overal toegang moeten kunnen hebben tot het snelle internet en moet beschikken over de juiste kennis en vaardigheden die nodig zijn voor de toekomst. Ten tweede vind ik dat we moeten inzetten op het versterken van het Limburgse innovatie- en experimenteerklimaat. We komen als provincie veel verder als ondernemingen, het onderwijs, maatschappelijke organisaties, burgers en de overheid samen ruimte te maken voor innovatie. Ten slotte pleit ik voor een digitaal vaardig midden- en kleinbedrijf. Bijvoorbeeld met meer ondersteuning van ondernemers, waardoor ze dankzij digitale technologieën hun online verkoop en omzet kunnen laten groeien of bedrijfsproces slimmer, sneller of goedkoper kunnen maken.’