Verdeelde reacties op ict-manifest

De oproep om het belangrijke thema van ict bij en door de Nederlandse overheid te verbeteren, krijgt naast steun ook kritische reacties. ‘Herprogrammeer de overheid? Tip voor iedereen die verandering in een organisatie wil realiseren: het afkraken van alle werk dat mensen doen leidt zelden tot enthousiasme om het samen te veranderen.’

'Zou de overheid niet mee wegkomen'

Dit tegengeluid over het bewerkstelligen van organisatieverandering is afkomstig van Ron Roozendaal, directeur Digitale Samenleving bij de Rijksoverheid. ‘Ik zie gelukkig veel dat goed gaat en ook ruimte voor verbetering. Zeker als het gaat om kennis en ervaring met digitalisering bij politici en bestuurders. Meer aandacht voor dit onderwerp, ook op de politieke agenda, is heel erg welkom’, schrijft hij op LinkedIn. ‘PS: Eerst tekenen en dan lezen is verkeerd om en het privacy statement voldoet niet aan de wettelijke eisen. Zou de overheid niet mee wegkomen.’

'Nogal gratuit'

Roozendaal krijgt bijval van Michiel Steltman, directeur van branchevereniging DINL (Digitale Infrastructuur Nederland). ‘Ik geloof niet dat er iemand te vinden is die de frustraties over het dossier, de sense of urgency, of het beeld dat het in Estland beter gaat niet deelt. Daarom is deze oproep in deze vorm nogal gratuit’, stelt hij.  Het dossier is waanzinnig complex, en ik zie ook hier weer onderschatting en vrijblijvendheid.’

Met overtuiging getekend

Iemand die wel heeft ondertekend, is voormalig Tweedekamerlid Kees Verhoeven. ‘Met overtuiging heb ik het manifest 'Herprogrammeer de overheid' op initiatief van Onno Eric Blom en Alexander Klöpping getekend! In plaats van een miljardenverslindend hoofdpijndossier kan ICT een doelgerichte probleemoplosser worden. Maar dan moet de overheid er nu wel structureel werk van maken’, stelt hij. 

Fundamentele verschillen

Een kritische kanttekening komt van tech- en privacy-expert Simon Hania, die global data protection officer is bij taxi-app Uber. ’Ik denk dat veel van de ondertekenaars uit de private sector, ook die van naam en faam, de fundamentele verschillen tussen publieke en private sector onderschatten, juist daar waar het aankomt op het bouwen en in stand houden van een goed werkende en betaalbare informatiehuishouding.’

Bedrijf kan klanten kiezen

De door hem genoemde fundamentele verschillen omvatten volgens hem in ieder geval het feit dat een bedrijf geen democratie is, dat een bedrijf zelf zijn klanten kan kiezen en dat een bedrijf zich niet publiekelijk hoeft te verantwoorden voor elk gevraagd details. Die drie zaken hebben ‘grote invloed op de informatiehuishouding [van de overheid - red.] en de beheersing daarvan’, aldus Hania.

Scepsis over adviezen techondernemers

Hij legt uit dat dit ook betekent ‘dat allerlei adviezen van techondernemers wat mij betreft echt met de nodige scepsis tegemoet te treden zijn. Ik heb in de private sector toch echt wel wat kaas mogen leren eten van dit onderwerp, maar stel mij zelf graag uiterst bescheiden op waar het de publieke sector betreft.’

Hania vervolgt: ‘Ik heb op afstand veel aandacht en respect voor wat o.a. Ron Roozendaal en Brenno de Winter op dit vlak klaarspelen en heb hun standpunten rond dit onderwerp hoger zitten dan die van vrijwel iedereen die de publieke sector alleen van buiten kent.’

Rol van de ict-sector

Tech-jurist en beleidsadviseur Victor de Pous kijkt de ict-sector ook kritisch aan. ‘Onderteken wat je wilt, en roep de politiek desgewenst op het matje. Laten we daarbij de rol van de ict-sector echter niet vergeten’, schrijft hij op LinkedIn. ‘In hoeverre zijn ict-leveranciers - de experts - verantwoordelijk en aansprakelijk voor mislukte overheidsautomatisering de laatste vier decennia?’

‘Om een dwarsstraat te noemen: de 'appathon' van Pasen 2020 toonde aan dat de markt onvoldoende in staat was (700 voorstellen) om een valide blauwdruk voor een nijpend Covid-19 contract tracing systeem (app en back-end) op te leveren. VWS heeft vervolgens de handschoen zelf opgepakt.’ Uit dat miljoenenproject, waar Roozendaal en ook De Winter bij betrokken zijn geweest, heeft de Rijksoverheid waardevolle lessen geleerd. Overigens geldt hetzelfde voor de mislukte appathon.

'Kijk naar Duitsland ter relativering'

Oerhacker en tech-criticus Rop Gonggrijp komt nog met een scherpe relativering. ’Digitale stilstand bij de Nederlandse overheid? Bwahahaha’, schrijft hij in een tweetreactie. ‘Moet je voor de lol eens naar Duitsland komen. Hier is nog lang niet overal ADSL en 4G, en als je snel geholpen wil worden bij de gemeente stuur je een fax.’ Vijf jaar terug heeft in Duitsland de toenmalige minister van Economische Zaken zijn schaamte uitgesproken over mobiele netwerken in zijn land.

Dit artikel verscheen eerder op  AG Connect.