VNG en IPO willen een minister voor Digitale Zaken

De Vereniging Nederlandse Gemeenten (VNG) en het Interprovinciaal Overleg (IPO) roepen op om de portefeuille digitalisering bij één minister met doorzettingsmacht te beleggen. Daarnaast willen ze dat decentrale overheden meer te zeggen krijgen over Europese digitale regelgeving.

Doorzettingsmacht

De oproep van VNG en IPO is onderdeel van de inbreng voor het Notaoverleg Digitalisering met demissionair staatssecretaris Alexandra van Huffelen, dat op 22 april plaatsvindt. Ze schrijven: ‘Om de doelen van het kabinet op het gebied van digitalisering te behalen is interbestuurlijke samenwerking noodzakelijk, maar ook een bewindspersoon met meer doorzettingsmacht en aanwijzingsbevoegdheid.’

Op dit moment heeft Nederland alleen een staatssecretaris voor Digitalisering (BZK), in de persoon van Van Huffelen. Zij heeft een coördinerende verantwoordelijkheid op digitalisering. Ze is verantwoordelijk voor de thema’s ‘digitaal fundament’ en ‘digitale overheid’. Voor haar Werkagenda Waardengedreven Digitaliseren hebben de koepelorganisaties veel lof. Tegelijkertijd zien ze dat het onderwerp digitalisering momenteel te veel versnipperd is over de departementen. Zo schreef de minister van EZK de Strategie Digitale Economie en de minister van JenV de Nederlandse Cybersecuritystrategie (NLCS).

Interbestuurlijke samenwerking

Als er één bewindspersoon doorzettingsmacht heeft op al deze onderwerpen, kan dat een aantal fundamentele problemen oplossen, stellen VNG en IPO. Voor gemeenten en provincies vormt met name het delen van data een knelpunt, vooral als het over de grenzen van beleidsdomeinen heen gaat. Dat gaat het al snel. Grote uitdagingen zoals woningbouw of stikstof zijn alleen aan te pakken als er data kunnen worden uitgewisseld. Met de interbestuurlijke datastrategie wordt een begin gemaakt met het veilig en verantwoord delen van gegevens, maar als het aan de koepelverenigingen ligt, gaat een volgend kabinet een stap verder door een minisster voor Digitale Zaken aan te stellen. Het is niet de eerste keer dat VNG hiervoor pleit; in 2021 schreef de vereniging al dat zo'n minister een belangrijke rol zou kunnen spelen.

NIS2

In de brief uiten VNG en IPO daarnaast hun zorgen over de uitvoerbaarheid van de AI Act. Ze willen dat het rijk meer met medeoverheden optrekt in de voorbereiding naar Europese digitale regelgeving, zodat deze uitvoerbaar is en Nederland regie houdt. Ze halen NIS2 aan als een voorbeeld van hoe het anders mis kan gaan. Het demissionair kabinet gaat de deadline voor implementatie niet halen. Daardoor blijven decentrale overheden voorlopig achter met veel onduidelijkheid.