Zorgen over reddingsoperatie stokoude COBOL-systemen

Adviescollege ICT-toetsing (AcICT) heeft in een nieuw advies zorgen geuit over het vernieuwen van WWO en ResaFasa, belangrijke UWV-systemen die worden gebruikt voor het verstrekken van uitkeringen. De uitkeringsverstrekker wil daarbij broncode van de systemen, geschreven in de stokoude programmeertaal COBOL converseren naar het modernere Java. Maar de IT-waakhond is er niet gerust op.

Huisleverancier van rijksoverheid Capgemini en onderaannemer Blu Age werken in opdracht van het UWV sinds eind 2020 aan de noodzakelijke vernieuwing van UWV-systemen waarvan de hardware in de toekomst niet langer ondersteund wordt. Aan de hand van een fabrieksmatige geautomatiseerde conversie moet de COBOL-broncode van ResaFasa en WWO naar Java. Inmiddels is al de helft van het 36 miljoen euro tellende budget opgemaakt aan het enorme project.

Nauwelijks uitgewerkt scenario

In eerste instantie was het idee om de COBOL-code van ResaFasa naar Java te 'vertalen' en daarna hetzelfde te doen met WWO. De IT-waakhond is echter niet gerust op de keuze om in te zetten op herbouw in Java en daarmee andere scenario’s links te laten liggen, zo wordt duidelijk het advies. Herbouw in Java lijkt volgens AcICT aantrekkelijk, maar zo’n traject kost meerdere jaren en vertraging leidt volgens de rapporteurs al snel tot onacceptabele risico’s voor de continuïteit van de dienstverlening. “Dit herbouwscenario is bovendien nog nauwelijks uitgewerkt, waardoor het nog grote onzekerheden kent”.

Geen onderzoek naar alternatieven

Volgens AcICT is er in het herbouwtraject geen inzicht in de complexiteit en de doorlooptijd van het vervangen van de netwerkdatabase en van de tussenstappen die daarvoor nodig zijn. De omvang van het te herbouwen systeem is bijvoorbeeld niet bekend. Het aantal regels broncode zal volgens UWV in het moderne Java flink verminderen, maar een concrete onderbouwing onderbreekt. AcICT vreest vooral het feit dat er pas verder onderzoek gedaan wordt naar andere scenario’s voor vernieuwing als blijkt dat herbouw niet op tijd gaat lukken.

Adviezen voor verbetering

Een alternatief voor vernieuwing is bijvoorbeeld ‘replatforming’ van de systemen: waarbij het systeem inclusief applicaties, koppelingen, gegevens en dergelijke wordt overgezet naar een nieuw platform. Dit heeft ook risico’s, toch adviseert AcICT om meerdere scenario's uit te werken en een multidisciplinair team op te zetten voor replatforming van WWO, De IT-waakhond dringt er ook op aan om lessen te trekken uit mislukte conversies van COBOL naar Java bij het UWV. Dat kan met een onafhankelijke technische expertise te organiseren die betrokken kan worden in de besluiten en realistische doelen kan stellen. Ook moet het kennisniveau op de werkvloer en bij het management over de systemen omhoog.