IBD helpt gemeenten bij risico’s van AI

De Informatiebeveiligingsdienst voor gemeenten (IBD) van de Vereniging Nederlandse Gemeenten (VNG) heeft donderdag een handreiking AI gepubliceerd. Met het document krijgen gemeenten onder meer een overzicht over de risico’s van AI en geschikte maatregelen die ze kunnen nemen.

Het 13 pagina’s tellend document is met name bedoeld voor de functionaris gegevensbescherming (FG) en de privacy officer (PO). ‘AI en algoritmen bieden gemeenten mogelijkheden om diensten te optimaliseren, efficiënter te werken, en maatschappelijke uitdagingen aan te pakken. Om de risico’s te beheersen is het essentieel dat gemeenten proactief handelen en passende maatregelen nemen’, schrijft de IBD.

Opsporen van fraude

In het document worden diverse voorbeelden geschetst van AI-toepassingen voor gemeenten, waaronder chatbots om burgers te woord te staan, geautomatiseerde systemen voor het verwerken van vergunningsaanvragen, data-analyse voor stadsplanning en verkeersbeheer, voorspellingen voor wateroverlast en criminaliteitspatronen. Ook wordt AI voor slim energieverbruik en het opsporen van fraude genoemd, waar de overheid in het verleden diverse keren mee de mist in ging. ‘Algoritmen kunnen worden ingezet om verdachte patronen te identificeren en fraude in bijvoorbeeld belastingaangiften of sociale voorzieningen op te sporen.’

Succesvol zijn met AI

Hoewel de FG en de PO een belangrijke rol hebben bij het waarborgen van privacy en gegevensbescherming bij het gebruik van AI, is het om succesvol te zijn met AI belangrijk dat gemeenten een multidisciplinair team aanstellen met vertegenwoordigers uit verschillende afdelingen en expertisegebieden. ‘Samenwerking tussen verschillende belanghebbenden is essentieel om de technische, juridische, ethische en organisatorische aspecten van AI op een evenwichtige en verantwoorde manier aan te pakken’, aldus de IBD.

Bij de koepelorganisaties gebeurt inmiddels veel op gebied van AI. De IBD organiseert onder meer bijeenkomsten en webinars om zo gemeenten op de hoogte te houden van de nieuwste ontwikkelingen en best practices op AI-gebied. Er is een praktische toets in de maak waarmee gemeenten met betrekking tot ethisch en verantwoord gebruik van AI hun gemeentelijke AI-projecten kunnen toetsen. Ook is er een werkgroep opgezet om gezamenlijk producten en diensten te ontwikkelen op het gebied van AI.