‘Gemeenten zelf verantwoordelijk voor digitalisering’

Gemeenten hebben een grote eigen verantwoordelijkheid voor het welslagen van de digitale overheid, zegt Digicommissaris Bas Eenhoorn. 'Wie goed digitaliseert, bezuinigt simpelweg op bedrijfskosten.'

Eenhoorn heeft onlangs zijn Digiprogramma door de ministerraad gekregen, evenals een sluitende financiering daarvan. (VNG, IPO en UvW dragen samen in 2015 4,4 miljoen van het totale tekort van 80,3 miljoen euro bij.) Eenhoorn vond het spannend en toont zich trots. 'Ik ben op 1 augustus begonnen en niet veel mensen hadden gedacht dat we in staat zouden zijn in zo korte tijd een oplossing voor het tekort te vinden en voor de sturing te vinden.'

Eigen benen
De financiële onduidelijkheid rond de overheidsdigitalisering speelde ook bij veel gemeenten. Maar ze moeten niet naar ‘Den Haag’ kijken, denkt Eenhoorn. 'Het iNUP-programma is afgelopen en dat betekent dat gemeenten op eigen benen staan om pilots uit te voeren. Ze hebben nu een belangrijke eigen verantwoordelijkheid om door te gaan.' De gemeente Molenwaard is voor hem een goed voorbeeld. 'Die is helemaal gedigitaliseerd en verdient op jaarbasis ongeveer een miljoen terug aan lagere bedrijfskosten. Digitalisering levert geld op, dat moeten we ons heel goed realiseren. Daarom zie ik ook geen enkele reden om verder te subsidiëren of zo; gemeenten moeten hun eigen verantwoordelijkheid nemen, net zo goed als de hele overheid dat moet.'

Processen standaardiseren
Eenhoorn zegt veel op stap te gaan, zoals in Veere, om te zien hoe het ondernemingsdossier werkt. 'Ik ben ook in Amsterdam geweest om te kijken naar multichannel-dienstverlening. Soms is het fysieke contact via balie of telefoon gewoon nuttig en nodig. Zij vangen dat op met één digitaal systeem, met dezelfde gestandaardiseerde bedrijfsprocessen. En dat is juist waar het bedrijfsleven over klaagt. Een bedrijf als MacDonald’s krijgt te maken met 80 verschillende formulieren in 80 gemeenten. Daar moeten we echt heel snel een goeie slag slaan om standaard bedrijfsprocessen in te voeren. Daar zijn de gemeentesecretarissen ook van overtuigd. Er is heel veel werk aan de winkel.'

Het gebeurt gewoon
Waar hij naar eigen zeggen heel veel energie in moet steken is het overtuigen van bestuurders en ambtenaren van het feit dat digitaliseren helemaal geen keuze is. 'Sommigen denken nog dat je wel óf niet kunt digitaliseren. Maar het gebeurt gewoon, de maatschappij doet dat. De overheid moet daar heel snel op inspelen. Ik moet via een appje gewoon de gemeente of de Rijksoverheid kunnen benaderen. Dat soort dingen moet in heel snel tempo tussen de oren bij bestuurders en ambtenaren.'

Omgevingswet
Vanaf nu gaat zijn aandacht naar specifieke onderwerpen, zoals eID en open standaarden. 'We moeten bijvoorbeeld de Omgevingswet op een behoorlijke manier uitvoeren en dat kan alleen maar door te zorgen voor een behoorlijke beschikbaarheid van gegevens en het verbinden van die gegevens. De burger krijgt straks dezelfde informatie op hetzelfde moment als de ambtenaar. Dus we krijgen een totaal andere verhouding tussen overheid en burger.'