Gebiedsontwikkeling in Minecraft: ‘hier komt een loveplek’

Voor de herontwikkeling van winkelcentrum Lange Wemen in Hengelo sloegen basisschoolleerlingen aan het ontwerpen in computerspel Minecraft. Hoeveel zien ze uiteindelijk terug van hun inbreng? De wethouder belooft er haar uiterste best voor te doen.

Transformatie van de binnenstad

Net als veel gemeenten is Hengelo druk met een vernieuwing van de binnenstad, waarbij de focus verschuift van winkelen naar wonen. In de binnenstad bevindt zich een groot winkelcentrum inclusief parkeergarage dat de tand des tijds niet goed heeft doorstaan. De herontwikkeling van Lange Wemen, zoals het gebied heet, is de laatste loot van de transformatie van de binnenstad, die al meer dan tien jaar in beslag neemt. De gemeente werkt hiervoor samen met de herontwikkelingsmaatschappij van de provincie Overijssel.

Minecraft challenge

Wie met het idee voor een Minecraft challenge voor basisschoolleerlingen kwam, weet wethouder Hanneke Steen (CDA) niet precies meer. Dat kan best Microsoft zelf zijn geweest, dat met Microsoft Education kant-en-klare pakketten aanbiedt voor dit soort doeleinden en die ook voortvarend promoot. Feit is dat Steen inwonersparticipatie in haar portefeuille heeft en dat de gemeente met de challenge kinderen in groep zes, zeven en acht wilde bereiken. Elk jaar gaat de gemeente Hengelo met de bovenbouw in gesprek over een wisselend thema. ‘We bouwen de stad voor de generaties na ons, dus ik wil het ook mét hen doen,’ zegt ze. ‘Ik kan ze vragen om een mooie tekening te maken, maar we kunnen ook proberen om aan te sluiten bij hun belevingswereld. En dat is gamen.’

Ontmoetingsplekken

In samenwerking met Microsoft en C40 Cities werd Lange Wemen nagebouwd in Minecraft. De leerlingen kregen de opdracht om het gebied zo in te richten dat het een fijne, veilige en groene plek werd om te wonen en te winkelen. Steen was blij verrast over de vele ontmoetingsplekken die de kinderen ontwierpen. ‘Ik vond het mooi om te zien dat ze oog hadden voor elkaar. Ze maakten ook wel schommels en boomhutten, maar ze vonden het ook belangrijk dat je aanspraak hebt als je bijvoorbeeld alleen woont, doordat je samen buiten kan koffiedrinken. Ze ontwierpen moestuinen op daken, met bijenkasten en bloementuinen. En een ‘loveplek’, een plek waar bewoners elkaar kunnen leren kennen en samen spelen. Alles voor het communitygevoel.’

Afval-afzuigsysteem

De winnaars bedachten een afval-afzuigsysteem, dat voorkomt dat er rommel op straat ligt. Niet onrealistisch, volgens Steen, want in Stockholm hebben ze ook iets dergelijks. Het projectteam dat zich met de herontwikkeling van Lange Wemen bezighoudt, heeft opdracht gekregen om zo veel mogelijk van de zaken die de leerlingen bedachten zichtbaar te laten terugkomen in het ontwerp. Steen: ‘Misschien dat het afvalsysteem hier niet werkt, maar dat we wel een vergelijkbaar slim systeem kunnen bedenken om te zorgen dat zo’n klein buurtje, dichtbij de binnenstad en de horeca, leefbaar blijft.’

Ook verkeersveiligheid krijgt een belangrijke plek in het uiteindelijke ontwerp. De kinderen vroegen om een parkeergarage aan het einde van de wijk, zodat er veilig gespeeld en gewandeld kan worden in de wijk. ‘Dat is wat mij betreft het uitgangspunt,’ zegt Steen. ‘We gaan heel streng kijken hoe we omgaan met blik op straat.’ Na de omgevingsplanprocedure in 2025, zal in 2026 het voorlopige en het definitieve ontwerp worden uitgewerkt.

Wensdenken

Het definitieve ontwerp moet veel ruimte scheppen voor ontmoeting, naar de wens van de kinderen. Die zitten op de middelbare school voordat Lange Wenen daadwerkelijk wordt verbouwd: de planning is 2026-2027, afhankelijk van de ruimtelijke procedure. Hoeveel gaan ze echt terugzien van wat ze hebben bedacht? ‘Er zit natuurlijk veel wensdenken tussen,’ zegt Steen. ‘Bouwen in Minecraft heeft bovendien beperkingen, hoewel ze met best uiteenlopende ideeën kwamen. Hoe toepasbaar gaat het zijn? En gaat het leiden tot daadwerkelijk meer betrokkenheid? Dat zijn spannende vragen. Ik ga er mijn uiterste best voor doen.’ Met de scholen is afgesproken dat er nog een terugkoppeling volgt over de uitvoering van de ideeën.

Wijsheid

Voor het onderwerp inwonersparticipatie heeft de challenge de gemeente in ieder geval met de neus op de feiten gedrukt. Steen somt op: ‘Eén, we doen nog veel te weinig met de wijsheid die kinderen meebrengen. En twee, ik dacht dat er verschillen zouden zitten tussen de wensen van leerlingen uit de verschillende wijken en met verschillende achtergronden. Dat is niet zo. Ze willen allemaal hetzelfde: meer ruimte om te spelen en voor meer oog voor elkaar. Daar moeten wij dan toch wat mee?’