Gevraagd: overheidsregie

Een vertrekkend financieel toezichthouder van het Britse parlement schreef in een open brief dat ICT-projecten van de overheid te ambitieus en complex zijn en hun beloften niet waarmaken. Hoe het verder moet met de ICT-uitgaven is in Groot Brittannië nu een verkiezingsthema.

Overheden in de VS hebben informatietechnologie tot nu toe meestal relatief zakelijk benaderd. President Obama wekt de indruk die traditie voort te zetten. Vertegenwoordigers uit het bedrijfsleven mochten half januari op het Witte Huis meepraten over modernisering van de overheid. Een pas verschenen verslag benadrukt dat de overheid veel kan leren van de particuliere sector. De 500 miljard dollar aan ICT- uitgaven door de overheid hebben de afgelopen 10 jaar ‘teleurstellende resultaten’ opgeleverd.

Barack Obama won zijn verkiezingen deels door zich te profileren als de kandidaat die de digitale wereld begreep. Die reputatie dankt de president vooral aan de vertegenwoordigers van de Facebook-generatie die zijn campagne runden. Velen zijn doorgestroomd naar functies in zijn regering. De federale CIO Vivek Kundra begrijpt web 2.0, maar vooral als eindgebruiker. In een speech begin april schetste Kundra ‘de economische winst van cloud computing’ weer als IT uit de lucht, gratis en groen.

Kundra heeft wel wat goede ideeën. Informatietechnologie ondergaat iedere 18 maanden een fundamentele transformatie, volgens Kundra, terwijl het inkoopproces bij de overheid vaak 2 jaar in beslag neemt. Modernisering van de ICT-inkoop is een speerpunt van de regering-Obama. IBM gaat negen applicaties van de centrale inkooporganisatie GSA consolideren in één loket voor klanten binnen de overheid. Kundra werkt ook aan transparantie in de ICT-uitgaven met websites zoals het IT Dashboard op USASpending.gov.

Het andere gezicht van het Witte Huis is echter de puur ideologische motivatie dat de overheid alles beter kan dan de particuliere sector. In Obama’s woorden: ‘Het geld van het Amerikaanse volk moet worden uitgegeven aan hun prioriteiten, niet om de zakken van leveranciers te vullen.’ Voor beleidsprioriteiten zoals het nieuwe zorgstelsel heeft Obama een grenzeloos geloof in de efficiëntievoordelen die zijn regering met ICT kan realiseren, waar zijn voorgangers en de particuliere sector hebben gefaald.

Overheidsinstanties hebben daarom de opdracht gekregen uitbesteed werk weer zoveel mogelijk binnenshuis te halen. Een recente missive van het Witte Huis rekt de definitie van ‘inherente overheidstaken’ enorm op. De koerswijziging heeft onder leveranciers al veel onzekerheid veroorzaakt. Overheidsmanagers betwijfelen of ze technologische ontwikkelingen met eigen personeel kunnen bijhouden. Het is ook de vraag of IT-personeel wil overstappen naar de overheid en of de overheid daarmee uiteindelijk goedkoper uit zal zijn.

Grote uitbestedingsprojecten gaan inderdaad meestal mis, ook in de VS. Texas schrapte in 2007 een contract met Accenture van oorspronkelijk bijna een miljard dollar voor de infrastructuur voor sociale voorzieningen in de staat. Insourcen is echter geen garantie voor efficiëntie. Een interne afdeling bij de Amerikaanse belastingdienst IRS werkt al decennia aan vervanging van de centrale administratie. Na 5 jaar en 400 miljoen dollar functioneert na de laatste poging slechts 15 procent en gaat men terug naar de tekentafel.

Het zou mooi zijn als je ICT over de schutting kon gooien, door cloud computing of uitbesteding aan een generiekeconsultant. Zo werkt het helaas nergens, ook in het bedrijfsleven niet. De overheid moet een sterke regiefunctie ontwikkelen, met een IT-leiding die begrijpt wat de interne gebruikers nodig hebben en wat in de markt beschikbaar is om dat te leveren, zonder achter de laatste trends aan te hollen. Grote contracten opsplitsen en gunnen aan kleinere specialisten kan helpen projecten beheersbaar en bij de tijd te houden.

Peter Verkooijen is correspondent in de Verenigde Staten