Woo-verzoeker blijft op drempels stuiten

Wie informatie wil van zijn gemeente, kan op behoorlijk wat drempels stuiten. Met het invoeren van de Wet open overheid had het makkelijker moeten worden om overheidsinformatie te verkrijgen. Maar dat is lang niet altijd de realiteit. Ook zijn de verschillen tussen de overheden groot.

Kosten

Stel bijvoorbeeld dat je in de gemeente Ameland woont, en je wilt graag weten wat er binnen de gemeente is besproken over het nieuwe bestemmingsplan voor je buurt. Wie van Ameland digitale stukken wil ontvangen, wordt al in het aanvraagformulier gewaarschuwd: ‘hieraan zijn legeskosten verbonden’. Hoe hoog deze kosten zijn, wordt niet vermeld. Ook andere gemeenten brengen soms geld in rekening voor het maken van uittreksels of samenvattingen in verband met een Woo-verzoek.

Het rekenen van kosten voor digitale Woo-documenten is in strijd met de wet. Alleen als verzoekers vragen om papieren kopieën, mogen gemeenten hiervoor een vastgesteld maximumbedrag rekenen. Dat is alleen om de printkosten te dekken, voor de tijd die ambtenaren steken in de behandeling van een Woo-verzoek hoeven burgers niet te betalen.

Onnodige drempels

Ook op andere vlakken komen burgers die hun gemeente willen ‘Woo’en’ obstakels tegen. Officieel zou je een Woo-verzoek op elke mogelijke manier moeten kunnen indienen, maar dat is niet de praktijk. Uit onderzoek van SPOON, expertisecentrum voor Woo-verzoekers, bleek eerder dit jaar dat bijna de helft van de lokale overheden ‘onnodige drempels opwerpt bij de toegang tot overheidsinformatie’.

Eén van die drempels is het feit dat het bij sommige overheden onmogelijk wordt gemaakt om verzoeken via e-mail te doen. Deze gemeenten staan vaak alleen digitale verzoeken waarvoor je met een DigiD moet inloggen toe. Het verplicht stellen van een DigiD bij een digitaal Woo-verzoek is expliciet verboden, blijkt uit de toelichting op de Woo. Toch weigeren sommige gemeenten Woo-verzoeken per e-mail te accepteren. Bijvoorbeeld de gemeente Apeldoorn, die onlangs een Woo-verzoek dat SPOON via e-mail deed afwees.

SPOON-oprichter Tim Staal kan zich voorstellen dat sommige gemeenten bang zijn dat er een stroom van Woo-verzoeken komt als burgers per e-mail eenvoudig een verzoek kunnen doen. Hij sluit niet uit dat dit voorkomt, maar niet in zo grote mate als gemeenten soms vrezen. Als zij drempels opwerpen, is de goedwillende verzoeker het slachtoffer, waarschuwt Staal. ‘Op basis van anekdotisch bewijs dat rondzingt tussen gemeenten, worden de luiken gesloten, en dat lijkt mij een disproportionele reactie’. Staal vindt het daarom belangrijk om naast de juridische bezwaarprocedure, ook in gesprek te gaan met Apeldoorn: ‘Misschien kunnen we die angsten wel wegnemen’.