Nederlandse overheid kiest steeds vaker voor cloud

De Nederlandse overheid kiest in aanbestedingen steeds meer voor cloud. Dat blijkt uit een onderzoek van Forum Standaardisatie naar aanbestedingen. Dat brengt risico’s met zich mee. Forum Standaardisatie werkt inmiddels aan een internationale verkenning voor cloudstandaarden.

Uit de Monitor Open Standaarden 2023 in aanbestedingen wordt duidelijk dat een meerderheid van onderzochte aanbestedingen in 2022 cloud systemen zijn. De cloud is aangewezen als een speciaal thema in de monitor.

Meerderheid naar Cloud

‘Een ruime meerderheid van de onderzochte aanbestedingen in 2022 betreft inmiddels dit soort systemen. We stevenen af op de vanzelfsprekende keuze voor de Cloud, tenzij er duidelijke redenen zijn om dat niet te doen’, aldus Forum Standaardisatie. De voordelen van cloud zijn volgens Forum Standaardisatie evident: ‘lagere kosten, minder onderhoud en groter gebruikersgemak.’

De rapporteurs constateren in het rapport ook dat staatssecretaris Van Huffelen van Koninkrijksrelaties en Digitalisering in augustus 2022 de mogelijkheden voor organisaties binnen de rijksoverheid verruimd heeft om van commerciële clouddiensten gebruik te maken. Ook bij de Vereniging van Nederlandse Gemeenten is men actief om gemeenten te ondersteunen in de transitie naar de cloud.

Marktmacht groeit

Tegelijkertijd zijn er ook experts die waarschuwen voor risico’s. In de gesprekken met aanbesteders constateren zij volgens Forum Standaardisatie dat de marktmacht van de cloud partijen steeds groter wordt. ‘Er is minder ruimte om eisen te stellen.’ Voor de risico’s verwijst de Monitor Open Standaarden naar het essay ‘SaaS of Soeverein’ waarin Arend Jan Wiersma de nadelen en risico’s van het gebruik van cloud uitlegt. ‘De toegang tot de applicatie en tot de daarin opgeslagen data komt in handen van derde partijen. In veel gevallen bevinden de programmatuur en de data zich niet in Nederland en soms zelfs niet in binnen de EU.’

Standaarden voor Cloud

Forum Standaardisatie vindt dat op basis van de grote toename in het gebruik van cloudoplossingen bij de overheid is dat het hoog tijd is voor meer aandacht voor open standaarden op dit terrein. ‘Bij het Bureau Forum Standaardisatie is men bezig met een internationale verkenning naar bestaande en nog te ontwikkelen cloud standaarden. De rijksoverheid was van oudsher terughoudend in het gebruik van clouddiensten van externe partijen, er werd vooral gebruik gemaakt van SaaS die draaide op eigen computers of in eigen datacenters.’