Zwakste schakel moet de sterkste worden

De risico’s van nieuwe technologie moeten duidelijk zijn. Datamogelijkheden moeten geen sluitstuk vormen van beleid maar juist een vertrekpunt zijn. En de zwakste schakel van de informatieveiligheid – de mens – moet de sterkste worden. Het zijn enkele prioriteiten die de Chief Information Officers (CIO’s) van het rijk beschrijven in de I-strategie voor de komende vier jaar.

Kennis en kunde

Om te zorgen dat de mens de sterkste schakel wordt, wil het rijk investeren in mensen, organisaties en cultuur. Er is echter schaarste aan kennis en er wordt vaak gegrepen naar kortetermijnoplossingen als tijdelijke externe inhuur. De vraag naar digitale kennis en kunde neemt bovendien sneller toe dan de beschikbare kennis en kunde. Het rijk wil met monitoring en investeringen de kennis up-to-date houden en de instroom en doorstroom verbeteren.

Acute dreiging

‘De situatie anno 2021 is ernstig’, schrijven de CIO’s over digitale weerbaarheid. Er is acute dreiging van statelijke en criminele actoren en de privacyaanpak is niet op orde. Deze gevaren verdwijnen niet, maar nemen toe en ‘de rijksoverheid móet een inhaalslag maken’. Oplossingen zijn onder andere crisisoefeningen, gerichte maatregelen en een betere kennisdeling. ‘Samen met wetenschap, onderzoek en het bedrijfsleven moeten we blijven investeren in kennis en innovatie.’

'Gov tech'

De samenwerking met de markt is een strategie die het rijk vaker aanhaalt. Andere partijen kunnen voor de overheid innoveren voor publieke dienstverlening. ‘Bijvoorbeeld door het vrijgeven van open data (onder voorwaarden) zodat grote en kleine bedrijven zogenaamde ‘gov tech’ oplossingen kunnen ontwikkelen.’

Risico's

‘Waar transparantie ontbreekt, ontstaat dikwijls wantrouwen bij politiek en maatschappij.’ Het rijk wil oog houden voor de risico’s: data en algoritmen zorgen voor ethische vraagstukken, mensen moeten niet worden buitengesloten door nieuwe technologie en iedereen moet toegang hebben tot de dienstverlening.

Hart van beleid

In totaal benoemen de CIO’s tien punten, waarvan de eerste ‘I in het hart’ is. Om innovaties te omarmen en ‘bedreigingen in de kiem te smoren’ moeten digitale randvoorwaarden op orde zijn. Zo’n randvoorwaarde is bijvoorbeeld het vernieuwen en versimpelen van het ict-landschap. ‘Zo kan de ‘I’ opschuiven naar het hart van beleid, toezicht en uitvoering. Datamogelijkheden zijn daarbij geen sluitstuk, maar een vertrekpunt.’