Data na de dood? Nooit over nagedacht

De campagne Data na de dood moet Nederlanders bewust maken dat ze hun digitale nalatenschap moeten regelen. Alliantie Digitaal Samenleven wil hiermee voorkomen dat emailboxen niet meer te openen zijn, video’s eeuwig online blijven en sociale mediaprofielen van overledenen worden gekaapt door cybercrimininelen.

Datingprofielen nog actief

Opa is dood, maar zijn datingprofielen zijn nog actief. Welk familielid weet bij welke sites hij zat en wat de inloggegevens zijn? Wie brengt de potentiële dates op de hoogte van het feit dat een nieuwe afspraak er niet meer inzit? Willen we überhaupt weten wat voor berichten hij daar verstuurde?

Zomaar wat vragen die een hedendaagse familie kan tegenkomen bij de afwikkeling van de digitale nalatenschap. Hoewel het online bestaan voor de meeste mensen vanzelfsprekend is, bestaat er nog weinig bewustzijn over wat er moet gebeuren met hun data na de dood. De campagne Data na de dood moet hier verandering in brengen.

Digitale nalatenschap

Uit een onderzoek van Radar blijkt dat 85 procent van alle Nederlanders hun digitale nalatenschap niet op orde heeft. De campagnewebsite beschrijft vier redenen om dat nú te gaan regelen. Allereerst privacy: je wil zelf bepalen welke foto’s er na je dood op je smartphone te zien zijn. Ten tweede het ontzorgen van de nabestaanden. Eén op de drie nabestaanden lukt het niet of niet volledig om een digitale nalatenschap af te wikkelen, blijkt uit het onderzoek van Radar. Veiligheid is ook een goede reden: verweesde gegevens en profielen worden veelvuldig misbruikt voor identiteitsfraude. En ten slotte duurzaamheid: alles wat je offline haalt, scheelt in dataopslag.

Steen in de vijver

De campagne Data na de dood is opgezet door de publiek-privaat-maatschappelijke samenwerking Alliantie Digitaal Samenleven, waaraan ook diverse gemeenten deelnemen. Projectleider Femke Hammer vertelt: ‘70 procent van de Nederlanders heeft nog nooit van de term ‘digitale nalatenschap’ gehoord, maar we krijgen er bijna allemaal mee te maken. Van nabestaanden horen we schrijnende verhalen. We zien het als onze opdracht om een steen in de vijver te werpen, in de hoop dat organisaties, bedrijven en overheden hun eigen verantwoordelijkheid nemen.’

Een videoclip bij het voor de campagne geschreven nummer ‘Bonnie’ van Thijs Boontjes laat zien voor welke keuzes en frustraties nabestaanden komen te staan als het niet goed is geregeld. Zo proberen de kinderen van de overledene boven de kist om haar telefoon te ontgrendelen met Face-ID. Dat werkt niet. ‘De voorbeelden uit de clip zijn uit het leven gegrepen,’ benadrukt Hammer.

Gegevensdeling

Hoewel het onderwerp wat momentum lijkt te krijgen, is er méér nodig, stelt ze. Nu moet iedere nabestaande zelf uitzoeken hoe om te gaan met een niet-geregelde digitale nalatenschap. Zo ontbreekt regelgeving over de sociale mediaprofielen van overledenen. De politiek houdt zich bezig met gegevensdeling, maar er is nog weinig aandacht voor gegevensdeling na de dood.

Ook de telecomproviders zien een rol voor zichzelf weggelegd. Je kunt een telefoonnummer van een overledene meteen opzeggen, maar veel mensen realiseren zich niet dat ze zichzelf daarmee ook de mogelijkheid op tweefactorauthenticatie ontnemen. En is het eigenlijk nodig dat alles wat we online zetten altijd bewaard blijft? ‘We zijn zo gewend dat alles voor de eeuwigheid online staat,’ zegt Hammer. ‘Maar waarom wordt er als we iets willen plaatsen niet gevraagd voor hoe lang het online moet blijven staan?’