Nieuw portal maakt CBS-cijfers makkelijker vindbaar

Een polder dreigt onder water te lopen. Wat is eigenlijk de totale waarde van de boerderijen die er binnen de dijken staan? ‘Dat soort dingen zouden we kunnen berekenen’, zegt Bert Bunschoten van het CBS. ‘Geef de coördinaten van de dijken op en we weten precies hoeveel woningen er staan, hoeveel mensen er wonen en de waarde van de opstallen en de WOZ.’

Ook een provincie die wil weten hoeveel inwoners vlak naast een vliegveld, snelweg of spoorbaan wonen, of hoeveel scholen er staan langs een bepaald stuk weg, kan voortaan bij het CBS terecht.’

Bunschoten, programmamanager regionale en ruimtelijke statistieken, geeft maar een paar voorbeelden van onderzoek dat het CBS kan doen voor een gemeente of provincie. Veel informatie die relevant is voor die decentrale overheden is overigens gewoon standaard te vinden in StatLine, de elektronische databank van het CBS. ‘Een paar jaar geleden bleek dat provincies en gemeenten vaak niet wisten wat het CBS allemaal aan informatie heeft. En aan de andere kant klaagden ze dat ze het niet konden vinden op StatLine. Kennelijk hebben we iets niet goed gedaan.’

Sinds vorige maand heeft het CBS daarom een portal in zijn website, speciaal gericht op provincies en gemeenten. Dat waren tot dusver spaarzame afnemers van CBS-informatie.

Bunschoten: ‘Nationale gegevens kun je vrij eenvoudig vinden bij het CBS; je zoekt dan gewoon naar een bepaald thema. Maar wie iets wil weten over provinciaal of gemeentelijk afgebakende onderwerpen heeft het iets moeilijker. Onze database zit zo niet in elkaar; het staat allemaal verspreid in tabellen, dus het was vaak lastig te vinden.’ De nieuwe portal moet daar verandering in brengen. Aan de CBSinformatie zelf is niets veranderd; die is alleen vindbaarder gemaakt. Op het portal is bijvoorbeeld aangegeven welke regionale gegevens beschikbaar zijn en zo uit StatLine zijn te halen.

Verder maakt het portal duidelijk wat het CBS voor gemeenten en provincies kan betekenen, naast het reguliere onderzoek. Niet alles is immers standaard in tabellen vervat. ‘We gaan er niet apart voor enquêteren, maar vaak hebben we de basisgegevens al. Dan is het een kwestie van het op een andere manier koppelen van de gegevens.’

Bureaus

Gemeenten maken regelmatig gebruik van externe, commerciële onderzoeksbureaus die het cijferwerk voor bepaalde onderzoeken voor hun rekening nemen. Dat is vaak niet nodig, denkt Bunschoten. ‘Die bureaus zeggen er vaak niet bij hoe gemakkelijk ze die informatie bij ons vandaan halen.’

Dat dat gemak er nu ook voor gemeenten en provincies komt, hoeft voor die bureaus geen probleem te zijn, vindt hij. ‘Je kunt eindeloos analyses loslaten op die gegevens en dat zouden die onderzoeksbureaus prima kunnen doen.’

Tom Merkx is positief over de rol die het CBS zich toedicht voor decentrale overheden. Hij is hoofd Onderzoek en Statistiek van de gemeente Nijmegen en voorzitter van de Vereniging voor Statistiek en Onderzoek (VSO), de landelijke vereniging van gemeenten met eigen onderzoeksbureaus. Merkx constateert dat er veel meer samenwerking en uitwisseling van gegevens mogelijk is, maar plaatst wel een kanttekening: ‘Bijna alle grotere gemeenten hebben een onderzoeksbureau en die zullen minder snel in CBS-data zitten. En die onderzoekers zijn al redelijk thuis in de CBS-databank. Dan voegt het portal voor die grotere gemeenten dus minder toe.’

Het is volgens Merkx wel een eerste stap op weg naar integratie van meerdere bronnen. ‘Het zou mooi zijn als er voor al die cijfers over gemeenten, ook die van KING, één vindplaats zou zijn. StatLine is dat nu nog niet. Dat is vanuit de gemeente geredeneerd ook minder actueel. Als het CBS voor alle gemeenten de uitkeringsbestanden moet ontsluiten, lopen die cijfers minimaal een jaar achter. Wij vragen de actuele statistieken op bij Sociale Zaken en ontsluiten ze ook op wijk- en buurtniveau.’

Voor het CBS wordt het steeds makkelijker om actuele informatie te vergaren. Bunschoten: ‘Tegenwoordig komt het gros van de informatie uit allerlei registers en basisregistraties. We vragen minder en we hebben meer integrale gegevens, dus de uitkomsten zijn betrouwbaarder en je kunt ze beter met elkaar in verband brengen.’

---

Nuttig CBS-cijfer: aantal bijstandontvangers

Het aantal mensen dat vanuit de bijstand naar een baan ging, bedroeg in 2010 30.000 ofwel 9 procent. In 2009 was dat volgens het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) nog 8 procent. In 2008 betrof het nog 12 procent. Volgens het CBS had de daling die erop volgde te maken met de teruglopende economie.

De kans om vanuit de bijstand een baan te vinden, verschilt volgens het CBS heel sterk per gemeente. In Amsterdam en Utrecht is dat rond de 6 procent. In Rotterdam was het 8 procent en in Den Haag 7 procent.

De kans om werk te vinden, was het grootst in Zoetermeer en Zaanstad: bijna 14 procent. Volgens het CBS hangt het percentage maar voor een deel samen met de inspanningen van de gemeenten.

Het wordt ook bepaald door de vraag naar arbeid in de regio. Bovendien is de uitstroom naar werk doorgaans kleiner als mensen al lang in de bijstand zitten.