Burger@Overheid hekelt onduidelijkheid biometrisch paspoort

Burger@Overheid heeft problemen met de manier waarop het biometrische paspoort wordt ingevoerd. Dat geldt voor de voorlichting aan de burger en het waarborgen van diens rechten.

Over een week lopen de eerste Nederlanders met een biometrisch paspoort rond zonder dat ze hun rechten en plichten kennen. Het nieuwe reisdocument wordt ingevoerd zonder dat aan elementaire voorwaarden van transparantie en zorgvuldigheid is voldaan.
Dat stelt Burger@Overheid, ‘onafhankelijk forum dat de digitale overheid kritisch volgt’, in een brief aan alle fracties in de Tweede Kamer. Het forum verlangt een reeks waarborgen, die moeten worden ontleend aan de ‘BurgerServiceCode’, een door het forum opgestelde lijst eisen voor de relatie burger-overheid.

Onvolkomenheden
Morgen is de officiële invoeringsdatum van het nieuwe paspoort en de nieuwe identiteitskaart. Ze bevatten een ‘contactloze’ RFID-chip met onder meer een gescande pasfoto. Over drie jaar komen daar nog twee vingerafdrukken bij. Het forum wijst op ‘technologische onvolkomenheden van biometrie’ en op de ‘lage’ betrouwbaarheid van identificatie aan de hand van unieke lichaamskenmerken. Gezien het grote aantal reisdocumenten (vorig jaar werden ruim 1,7 miljoen paspoorten afgegeven en bijna 1,6 miljoen identiteitskaarten) ‘kunnen zelfs bij kleine foutenmarges relatief veel problemen ontstaan’.
Burger@Overheid-directeur Matt Poelmans vindt dat misstanden voorkomen moeten worden door enerzijds zorgvuldig gebruik aan overheidszijde en anderzijds deugdelijke garanties voor burgers. “Als iemand door een verkeerde foto in problemen komt en steeds wordt geweigerd, krijgt hij dan kosteloos een nieuw paspoort? Dat is geen spookverhaal, het zal zeker gebeuren.”

Eisen
Eisen uit de BurgerServiceCode die Burger@Overheid van toepassing acht, zijn: burgers moeten hun rechten en plichten kennen, opgeslagen gegevens kunnen inzien, na kunnen gaan waarvoor die worden gebruikt, kunnen controleren of de overheid er zorgvuldig mee omgaat en ‘laagdrempelig’ kunnen klagen als er iets misgaat. Aan geen van die eisen is volgens Poelmans momenteel voldaan.
Recente berichten over de kraak van RFID-chips dragen bij aan de zorgen van Burger@Overheid. “De overheid zal de chips niet stiekem uitlezen, maar als zij burgers verplicht met een paspoort op zak te lopen en het wordt uitgelezen door een ander, heeft de burger toch een probleem met de overheid.”Geen gelopen race, en voor Burger@Overheid een grotere steen des aanstoots, is de voorgenomen centrale opslag van (ook bio-metrische) gegevens over de houders van reisdocumenten. Nu is de paspoortenadministratie gedecentraliseerd bij gemeenten. In februari beloofde (toen nog) minister Pechtold ‘in het najaar’ een wetsvoorstel voor de landelijke database. Daarover moet ‘een fundamentele discussie’ worden gevoerd, vindt Burger@Overheid. Gezien de aanstaande verkiezingen verwacht Poelmans die ook. Om te verifiëren of reisdocument en houder bij elkaar horen is centrale opslag onnodig, bovendien is er een risico van gegevensgebruik voor andere doeleinden. Burger@Overheid verwijst naar een recent voorval in Apeldoorn, waar de politie bewakingscamera’s gebruikte voor het opsporen van parkeerovertredingen. Als centrale opslag nodig is, zegt Poelmans, legt Burger@Overheid zich daarbij neer, maar het verlangt dan wel maatregelen om zorgvuldig gebruik te waarborgen. (Peter Mom)