Blast from the past

Neem bijvoorbeeld het Venice Time Machine project. Al eens van gehoord? Een soort Google Maps en Facebook van het verleden ineen. Gestart in, u raadt het al, Venetië. In deze stad van de bruggen slaan ze nu een brug tussen het verleden en het heden door archief te digitaliseren en op nieuwe manieren gebruiksklaar te maken. 80 kilometer archief, over een periode van 1000 jaar, die wordt  gecombineerd met allerlei andere bronnen en geografische informatie. Het project krijgt volop navolging. Inmiddels werken ongeveer 300 Europese instellingen uit 32 landen aan het digitaliseren en verwerken van cultureel erfgoed in heel Europa. Ook in Nederland. Zo zijn er bijvoorbeeld projecten als het The Amsterdam Time Machine en The Limburg Time Machine.

Op 9 april (Digital Day 2019) tekenden 24 Europese landen, waaronder Nederland, een verklaring waarmee zij zich committeren aan samenwerking en kennisdeling bij het digitaliseren van digitaal erfgoed. Dit alles om ons culturele erfgoed beter bruikbaar en zichtbaar te maken voor onderzoekers en burgers. Het Europese Time Machine project sluit hier naadloos bij aan en het is dan ook niet voor niets een van initiatieven die zijn geselecteerd voor de ontwikkeling van toekomstige grootschalige en langlopende onderzoeken.

Dit alles vraagt ook om een investering aan de kant van de archieven. Want hoe maken we van al dat materiaal bruikbare  informatie? En hoe zorgen we ervoor dat die informatie vervolgens weer gekoppeld kan worden aan informatie uit andere bronnen? We werken steeds meer aan projecten om ons materiaal te digitaliseren en machine leesbaar te maken. We experimenteren met onder meer handschriftherkenning en beeldherkenning. We maken van onze data open data en linked open data.

We hebben hierbij ook nog veel te leren en te ontdekken. Om die reden hebben we voor collega’s van archieven een cursus georganiseerd over het werk van de digitale geesteswetenschappen. Want door meer te leren over de ontwikkelingen in het onderzoek, leren wij meer over hoe we het gebruik, hergebruik en begrijpelijkheid van onze bronnen kunnen bevorderen. Om dit allemaal voor elkaar te krijgen is het belangrijkste toch wel samenwerking. Samenwerking tussen verschillende domeinen, over landsgrenzen, tussen IT’ers en geesteswetenschappers, tussen onderzoekers en archivarissen, tussen statistici en ontwerpers. 

Dat maakt het allemaal niet eenvoudiger, maar wel zeer de moeite waard. Want  het bruikbaar maken van enorme hoeveelheden informatie uit archieven, museum- en bibliotheekcollecties, gekoppeld aan elkaar en aan geografische datasets, kan een enorm effect hebben, voor historisch en maatschappelijk onderzoek. Maar bijvoorbeeld ook voor het toerisme  en de creatieve industrie. Makkelijker kunnen we het niet maken, leuker en betekenisvoller wel!