Big Data-experiment afgeremd door voorzichtige gemeenten

Data en data-koppeling bieden gemeenten kansen om antwoorden te vinden op cruciale vragen vanuit het sociale domein. Deze worden echter alleen benut als gemeenten hun data afstaan aan knappe koppen, om ermee te experimenteren. En dat gaat nog niet zo gemakkelijk.

Vragen uit sociaal domein met data beantwoorden 

‘Hoeveel kinderen komen er in pleegzorg door schuldproblematiek bij de ouders’ zo luidt één van de vijf onderzoeksvragen die in het kader van een Big Data-experiment door KINGgemeenten is uitgezet bij verschillende teams, waaronder iLogos, een samenwerkingsverband tussen meerdere bedrijven met verschillende expertises binnen het sociale domein. ‘De bedoeling van het project is om aan de hand van data en data-koppeling een concreet antwoord te formuleren’, zo vertelt iLogos-partner en manager Jochem van Hal, wiens team nog tot 15 december heeft om de vraag te beantwoorden. ‘Een antwoord op die vraag is heel veel waard. Als je een verband kan leggen tussen schuldproblematiek en kinderen in de pleegzorg, kunnen er maatregelen worden genomen, om zo een uithuiszetting van een kind in de toekomst te voorkomen. Het is cruciale informatie die met data-koppeling gevonden kan worden.’

Gemeenten voorzichtig 
De mogelijke resultaten van het project klinken veelbelovend, maar om aan het antwoord te komen is er wel data nodig van gemeenten. En die data verkrijgen gaat niet eenvoudig, zo ondervindt van Hal. ‘Gemeenten blijven om de privacy van cliënten te waarborgen hun data zitten. Ze zijn erg voorzichtig.’ Van Hal vindt dat begrijpelijk, maar benadrukt dat iLogos samenwerkt met KING volgens de gemeentelijke standaarden, de bestaande GEMMA architectuur, privacy by design en beschikt over zowel inhoudelijke pleegzorgkennis als juridische expertise. ‘Wat opvalt is dat een aantal gemeenten ons aanbod soms niet eens in overweging nemen en gelijk ‘nee’ zeggen. Als je ziet hoe met een antwoord op deze vraag uiterst negatieve gevolgen voor kinderen weggenomen kunnen worden, vind ik dat het in ieder geval het overwegen waard is.’

Open data niet toereikend 

Voor iLogos deed zich bij het project enkele weken geleden ineens een buitenkans voor. De internationaal opererende  IT-dienstverlener Cognizant wilde in het kader van een jaarlijkse dienst voor een maatschappelijk doel kosteloos zijn expertise aanbieden. Een ideale match tussen de vraag van KING en de plotseling aangeboden expertise leek in de maak. Maar liefst dertig internationale datadeskundigen staken zodoende een weekend lang de koppen bij elkaar, om zo de onderzoeksvraag te beantwoorden. Dat moest wel een succes worden maar er was één probleem: de benodigde data van gemeenten om het experiment mee uit te voeren, ontbrak. De aanwezige experts moesten het doen met ‘slechts’ de open data van het CBS en Waarstaatjegemeente.nl. Ze konden ermee uit de voeten, maar een antwoord werd niet gevonden. Met open data kan veel, maar voor het koppelen van schuldhulpverlening aan pleegzorg is meer ‘rijkere’ data nodig, denkt van Hal: ‘Er is met de open data een overzicht gecreëerd van de locatie en de hoeveelheden kinderen in pleegzorg en mensen in de schuldhulpverlening. Maar zonder de data van gemeenten bleef het te algemeen van aard.’

Goede data en kennis cruciaal
Als gemeenten bereid zijn om data beschikbaar te stellen voor experimenten kunnen er in de toekomst meer belangrijke vraagstukken worden opgelost, denkt Van Hal. ‘ Grootschalige verbanden tussen schulden en uit huis geplaatste kinderen kunnen nu niet gelegd worden. 'We zijn momenteel teveel afhankelijk van individuele medewerkers die de verbanden leggen, maar met name voor afzonderlijke cliënten goed werk doen. De grotere groep heeft het nakijken'. Met behulp van data science kunnen -veel- bredere en meer verbanden worden gevonden en kan met data aangetoond worden hoe sterk deze zijn. Zo ver is het nu nog niet, maar hopelijk in de toekomst wel. De beschikking over goede data en de juiste kennis om ermee om te springen is daarbij cruciaal.’ Van Hal hoopt dat gemeenten de komende tijd alsnog besluiten om mee te werken. ‘In ruil daarvoor krijgen zij natuurlijk ook kosteloos informatie die belangrijk kan zijn bij het oplossen van belangrijke vraagstukken in sociaal domein en de zorg, gekoppelde informatiestromen die er nu nog niet zijn.’