Vinger aan de pols met data

Acht Achterhoekse gemeenten hebben hun datakracht gebundeld in Datalab GO, dat nauw samenwerkt met het CBS. Het leidt tot beter inzicht waardoor gemeenten hun beleid kunnen aanpassen en desnoods sneller kunnen ingrijpen.

Zicht op faillissementen

Sinds kort verzamelen en analyseren acht Achterhoekse gemeenten in Datalab GO (Gelderland Oost) gezamenlijk data en dat heeft bruikbare inzichten opgeleverd, bijvoorbeeld over de gevolgen van corona. ‘We kregen al vroeg zicht op het aantal faillissementen. Dat bleek gelukkig lager dan verwacht, al blijven we die cijfers goed in de gaten houden’, illustreert manager Lisanne Verkuil bij Datalab GO.

Psychische gevolgen coronatijd

Op een ander terrein, de psychische gezondheid van jongeren, leidden data tot gemeentelijke actie. Onder sommige groepen jongeren nam de waardering voor het leven af, bleek uit een coronapeiling van de GGD. Ze voelden zich eenzaam en ontbeerden fut om dingen te ondernemen met vrienden. ‘De gemeente Winterswijk heeft naar aanleiding van deze resultaten besloten om te investeren in jongerenhonken’, vertelt Verkuil. ‘Er werden spullen aangeschaft om jongeren weer met elkaar in verbinding te laten komen, computerspelletjes, maar ook een set kaarten met vragen over het leven, die veel werd gebruikt en erg werd gewaardeerd.’ Met behulp van databronnen van het CBS bracht Datalab GO in kaart welke jongeren mogelijk extra geraakt werden door corona, zoals voortijdige schoolverlaters, en kinderen die opgroeien in arme gezinnen en statushouders.

Papieren plan tot leven

De datasamenwerking startte in 2020, toen een stel gemeentesecretarissen in de Achterhoek de koppen bij elkaar stak. Zou het, met het oog op gedeelde maatschappelijke opgaven, mogelijk zijn om datagedreven werken samen te organiseren? Een jaar later kwam het papieren plan tot leven. In Datalab GO (Gelderland Oost) participeren Oude IJsselstreek, Oost Gelre, Winterswijk, Bronckhorst, Berkelland, Lochem, Aalten en Doetinchem. ‘We doen ons voordeel met de beschikbaarheid van data, binnen de grenzen van de AVG’, zegt burgemeester Mark Boumans van Doetinchem. ‘We kunnen middelen gerichter inzetten en betere ondersteuning bieden waar nodig. Effecten van ons beleid zien we terug in data. Door samen te werken bundelen we onze krachten en kunnen we sneller stappen zetten.’

Vergroten kennis gemeenten

Het datalab levert informatieproducten op een aantal gedeelde thema’s, waarmee beleidsmedewerkers hun beleid kunnen onderbouwen of evalueren. Volgens manager Verkuil heeft Datalab GO daarnaast een tweede functie. ‘Door het organiseren van leergangen en webinars vergroten we de kennis van gemeenten over werken met data. Binnen gemeenten is veel informatie beschikbaar waarmee je kunt sturen, bijvoorbeeld op het gebied van dienstverlening en HR.’ Ze vult aan dat Datalab GO het datagedreven werken niet op al deze gebieden overneemt.

Samenwerking met CBS

Bij Datalab GO (7 fte) werken onderzoekers, data-analisten, een communicatiemedewerker en een data-engineer. Het datalab levert dashboards over drie gemeenschappelijke thema’s: corona-impact, de groene leefomgeving en ondermijning. Sinds de start werkt het datalab samen met het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS). Het CBS helpt vaker gemeenten met datagedreven werken, maar een intensieve samenwerking waarbij ze als gelijkwaardige partners samen onderzoek doen, is nieuw volgens Jaap Jansen, Coördinator Regionale Datacenters Oost-Nederland bij het CBS. ‘Vaak nemen gemeenten maatwerk van ons af, maar het doel van regionale samenwerking is ook om een stukje datavolwassenheid te brengen bij die organisaties’, zegt hij. ‘Dat zie je duidelijk bij Datalab GO.’

Lees het hele verhaal deze week in BB14 (inlog).