Waarom vrouw bij gemeente het meest verdient

Vrouwen verdienden bij gemeenten vorig jaar voor het eerst meer dan hun mannelijke collega’s, zo blijkt uit de Personeelsmonitor 2017 van A+O Fonds Gemeenten. Zes redenen voor die ontwikkeling.  

1. Nieuwe taken sociale domein

Sinds de decentralisaties in het sociaal domein van 2015 zijn gemeenten verantwoordelijk voor de uitvoering van de Participatiewet, de Jeugdwet en de Wet maatschappelijke ondersteuning. De zorg is van oudsher een terrein waarbinnen relatief veel vrouwen werkzaam zijn, ook in managementfuncties. Dus leiden de decentralisaties tot meer vrouwen in leidinggevende functies, wat het gemiddelde inkomen van vrouwen bij gemeenten opstuwt.

2. Uitstroom mannelijke babyboomers

De babyboomers, geboren tussen 1945 en 1955, verlaten nu massaal het gemeentehuis om met pensioen te gaan. Dat is een generatie waarbinnen mannen nog oververtegenwoordigd waren. Zij bezetten vaak functies als beleidsmedewerker of manager en waren door hun lange werkzaamheid bij gemeenten uiteindelijk vaak dure krachten. Doordat zij nu op grote schaal uitstromen, daalt het gemiddelde inkomen van mannen.  

3. Meer vrouwelijke bestuurders

De Wethoudersvereniging probeert al langer meer vrouwen tot het wethouderschap te verleiden. Dat lukt steeds beter. Bij de in 2014 begonnen coalities was 21 procent van de wethouders vrouw; bij de afgelopen voorjaar aangetreden coalities was dat al opgelopen tot 26 procent. Deze trend heeft zich, bijvoorbeeld bij de tussentijdse vervanging van wethouders, al eerder ingezet. Ook het aantal vrouwelijke burgemeesters stijgt gestaag. Inmiddels is 35 procent van de burgemeesters vrouw.

4. Goed voorbeeld doet goed volgen

Hoe meer vrouwen binnen gemeenten leidinggevende posities bezetten, hoe normaler dat gegeven binnen een organisatie wordt. Dat helpt vrouwen die daar vroeger wellicht tegenop zagen, makkelijker over de drempel. Ook parttime leidinggevende functies worden steeds gebruikelijker, waardoor vrouwen hun baan makkelijker kunnen combineren met (eventuele) zorgtaken thuis. Het steeds verder ingeburgerde thuiswerken draagt eveneens aan de opmars van vrouwen bij. Dat maakt het eenvoudiger om bijvoorbeeld in de vroege ochtenduren of in de avond te werken (en overdag een paar uur voor de kinderen uit te ruimen).  

5. Mannen vertrekken naar bedrijfsleven

Vanwege de krappe arbeidsmarkt is er ook vanuit het bedrijfsleven veel vraag naar managers. Dit is overwegend nog een mannenbolwerk. Volkskrant-onderzoek bracht eerder dit jaar aan het licht dat in de top van het bedrijfsleven negen van de tien posities nog door mannen worden bezet. Mannen zijn derhalve nog altijd gewilder in het bedrijfsleven dan vrouwen, en kunnen er in vergelijkbare functies ook meer verdienen dan bij een gemeente. De mannen die echt voor het geld gaan, zullen dus vaker voor het bedrijfsleven kiezen.

6. Landelijke verschillen ook kleiner

De ontwikkeling bij gemeenten staat niet op zich. Het CBS constateert al jaren dat het salarisverschil tussen mannen en vrouwen in gelijkwaardige posities slinkt (al is het landelijk gezien nog steeds 7 procent). Steeds meer werkgevers vinden het niet meer kunnen om mannen beter te betalen. Ook durven vrouwen hardere salariseisen te stellen. Wel loopt de overheid bij de gelijke betaling voorop. Om ook andere sectoren tot gelijk betalen te bewegen, werd door de PvdA, GroenLinks, SP en 50Plus dit voorjaar het wetsvoorstel ‘Gelijke beloning van vrouwen en mannen’ ingediend.