Vakantiebestemming vertellen hoeft niet

Ambtenaren (en andere werknemers) zijn niet verplicht aan hun werkgever bekend te maken waar ze op vakantie zijn geweest. Het staat de werkgever vrij te vragen naar de vakantiebestemming, maar antwoorden hoeft de werknemer niet. Een werkgever mag ook geen coronatest opleggen, tenzij de bedrijfsarts deze uitvoert en de uitslag alleen aan de werknemer vertelt.

Antwoorden niet verplicht
Nu vakantiegangers in coronatijd weer terugkeren op de werkvloer komen ook vragen op: wie is er (ongewild) in een risicogebied geweest? En wat zijn de risico’s daarvan voor collega’s? Mag een werkgever wel vragen naar de vakantiebestemming van een werknemer? Dat laatste mag natuurlijk, maar antwoorden is niet verplicht, laat arbeidsrechtadvocaat Mariska Aantjes van Aantjes Advocaten weten. Andere wegen of manieren om werknemers naar hun gezondheid te vragen zijn ook beperkt. ‘Als een werknemer ziek is, mag hij vragen wat de vermoedelijke duur van het verzuim is en of de ziekte verband houdt met een arbeidsongeval of verkeersongeval.’

Bedrijfsarts inschakelen
Niettemin is de werkgever verantwoordelijk voor de veiligheid op de werkvloer. Stel een collega die net terug is uit Spanje is aan het hoesten, maar werkt rustig verder. Moet de werkgever hem of haar dan naar huis sturen om de veiligheid op de werkplek voor andere werknemers te garanderen? ‘Ja, want de overheid vraagt mensen met milde klachten, zoals hoesten, thuis te blijven’, stelt Aantjes. ‘De werknemer moet zich ziek melden. Om misbruik te voorkomen kan de werkgever de bedrijfsarts inschakelen ter controle. Preventief kan de werkgever hem vragen om 14 dagen thuis te werken.’

Coronatest eisen mag niet
Andersom is ook mogelijk. Er zijn gevallen bekend van werkgevers die personeel juist verplichten op kantoor te werken. Mag een werkgever eisen dat een werknemer op kantoor komt werken, ook als hij milde klachten heeft? ‘Nee, dan moet hij hem naar huis sturen’, zegt Aantjes. Mag een werknemer altijd thuis gaan werken als hij zich niet senang voelt als een collega in de buurt bijvoorbeeld hoest? ‘Als een collega meer dan een keer hoest, zou die collega naar huis gestuurd moeten worden.’ Maar eisen dat de hoestende collega zich aan een coronatest onderwerpt kan een werkgever dus niet, aldus vakbond FNV eerder deze week in De Telegraaf.

Code geel is geen negatief reisadvies
De FNV verwijst voor de antwoorden op dit soort vragen naar zijn website. Daar staat onder meer dat een werkgever een werknemer niet mag verbieden naar het buitenland op vakantie te gaan. Ook niet als dat land nu al op code geel, oranje of rood staat. Ook loon moet gewoon worden doorbetaald als je naar een land met code geel op vakantie bent gegaan. ‘Een werkgever zal moeten aantonen dat jij naar het buitenland bent gereisd met het doel ziek te worden. Dat zal voor een werkgever heel lastig zijn’, aldus de vakbond die er meteen op wijst dat code geel niet voor ‘gevaar’ staat. Er zijn landen met code geel waar het besmettingsrisico lager is dan in Nederland. ‘Code geel is geen negatief reisadvies en krijgen alleen aan landen waar het besmettingsrisico ongeveer gelijk is aan dat in Nederland. Jouw werkgever kan dus niet bepalen dat jij als jij ziek thuiskomt, dat dit jouw eigen schuld is.’

Code oranje en rood
Zelfs als je naar een land op vakantie bent geweest met code oranje of rood, is dat nog onvoldoende om op voorhand te zeggen dat je loon niet wordt doorbetaald. Van geval tot geval zal moeten worden bekeken of je bewust roekeloos gedrag hebt vertoond. De overheid raadt wel af om op vakantie te gaan naar landen met code oranje of rood. Ook moet je naderhand twee weken in quarantaine. Dat is althans het dringende advies. Onlangs kwam minister Ollongren terug uit Zweden (code oranje) en vervolgens ging ze twee weken in quarantaine. Als werknemer neem je een risico. Maar het gaat ook om de vraag: wat heb je als werknemer zelf gedaan om besmetting te voorkomen? En: was er in de regio waar jij op vakantie ging een verhoogd risico op besmetting?

De VNG verwijst voor specifieke arbeidsrechtelijke vragen naar het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid. Die waren vooralsnog niet in de gelegenheid om de vragen te beantwoorden.