Toxic Twitter

Online haat op X (voorheen Twitter) is een dagelijkse realiteit geworden voor politici en bestuurders in Nederland. Vrouwelijke politici en andere gemarginaliseerde groepen zijn daarbij het vaakst de klos. Het lijkt zo simpel: dan stop je er toch gewoon mee?

Natuurlijk is het zo simpel dat sociale media zo relevant zijn als hun gebruikers. Redacteur van Binnenlands Bestuur Marjolein van Trigt schreef recent dat X steeds irrelevanter kan worden - net als, wie weet het nog, Hyves. Tsja, toen was het leven nog heel gewoon. 

Waarom is X nu het stoutste jongetje uit de klas? Uit onderzoek blijkt dat vrouwelijke politici disproportioneel veel online haat ontvangen via X. 10 procent van de tweets aan vrouwelijke politici is haatdragend, wat hen niet alleen beschadigt, maar ook ontmoedigt om actief deel te nemen aan het publieke debat. Kortom: een aanval op onze democratie.

Zonder collectieve actie blijft X een voedingsbodem voor online haat. Tegelijkertijd komen alternatieven zoals Mastodon en Bluesky lastig van de grond. Maar X blijft relevant zolang organisaties als Binnenlands Bestuur maar ook Nederlandse gemeenten op het platform actief blijven. Zo werd #DetoX geboren, een initiatief dat oproept tot een collectieve exit van X.

Dat X er slecht op staat is alles behalve nieuw. Al in 2018 publiceerde Amnesty International het rapport 'Toxic Twitter', waarin wordt aangetoond dat vrouwelijke gebruikers van het platform een onevenredig hoge hoeveelheid intimidatie ontvangen. Het rapport benadrukte dat deze situatie ernstige gevolgen had voor de vrijheid van meningsuiting van vrouwen en hun participatie in het publieke debat. Hoewel de komst van Elon Musk deze zelfde discussie heeft doen opleven, zijn de problemen oud.

Tegelijkertijd zijn er allerlei noodkreten om in vredesnaam ten minste íets te doen tegen agressie en intimidatie tegen politici. Recent onderzoek over 'Weerbaar Bestuur' laat zien dat lokale politici vooral een sterke behoefte hebben aan proactieve maatregelen om bedreigingen en intimidatie te voorkomen in plaats van te genezen. Ze hebben het over preventieve maatregelen, over cultuurverandering. Het rapport leest in feite als een uitnodiging om snel van X af te gaan. 

Het begint nu echt op te tellen. En steeds lastiger te verdedigen waarom wij, als gebruikers, die relevantie nog steeds aan X blijven geven. Als politici, gemeenten en journalisten massaal opstappen, komt het moment dat X niet meer relevant is steeds dichterbij.

Een vertrek van X is geen oplossing op zichzelf, maar mijn inziens wel een noodzakelijke stap om duidelijk te maken dat we online haat niet accepteren. De #DetoX-campagne biedt een kans om dit collectief en dus krachtig(er) te doen. Ik doe mee; het is echt de hoogste tijd. Het zou mooi zijn als ook Binnenlands Bestuur aansluit.