UWV-ambtenaren schaven aan moreel kompas

Alle bijna twintigduizend UWV-werknemers werden dit jaar ambtenaar. Niet alleen moeten ze later dit jaar de ambtseed afleggen, ook grijpt UWV de gelegenheid aan de eigen kernwaarden over het voetlicht te brengen. Binnenlands Bestuur bezocht eind januari een inspiratiesessie voor leidinggevenden.

Waarden die passen bij het ambtenaar-zijn
De Week van Waarden. Zo noemt UWV de week waarin 18.500 medewerkers de UWV Ambtseed gaan ­afleggen, omdat ze dit jaar ambtenaar zijn geworden. Oorspronkelijk gepland voor eind maart, maar vanwege de coronacrisis te elfder ure naar het najaar verschoven. Het afleggen van de ambtseed gaat dan plaatsvinden in 372 sessies met 50 mensen per keer op 38 locaties in het land. Soms zijn er wel vier sessies op één dag. Dat alleen al is geen sinecure, maar het overbrengen van de kernwaarden is nog een stuk minder eenduidig. De kernwaarden van UWV zijn: respect, openheid, eigen verantwoordelijkheid en professionaliteit. Allemaal waarden die ook passen bij het ambtenaar-zijn. De bedoeling is dat leidinggevenden voorafgaand aan de Week van Waarden met hun team het gesprek aangaan over die waarden.

Vertrouwen in vakmanschap
In aanloop ernaartoe zijn er inspiratiesessies voor die leidinggevenden, die worden gegeven door UWV’ers en Edgar Karssing, ­universitair hoofddocent beroepsethiek en integriteitsmanagement aan Nyenrode Business Universiteit. Karssing noemt de UWV-aanpak betekenisvol. ‘UWV had al groepswaarden en ‘zinhoudelijk werken’ en dat is aan elkaar geknoopt. Niet met het vingertje, maar met vertrouwen in vakmanschap. Dit is een hele mooie uitnodigende manier om over een belangrijk onderwerp in gesprek te gaan en te blijven.’ Karssing vindt het afleggen van de ambtseed vooral waardevol voor de medewerker. ‘De status krijg je erbij. Het ambtenaarschap is iets om trots op te zijn. Je levert een betekenisvolle bijdrage aan de wereld.’

Memorabel moment
Door de ambtseed word je geen integer mens, stelt Karssing in zijn presentatie voor leidinggevenden op het UWV-hoofdkantoor in Amsterdam vast. ‘Je gaat ook niet pas van elkaar houden als je gaat trouwen.’ Een eed heeft drie functies: normerend, vormend, psychologisch, legt hij uit. ‘Het is een uitnodiging om met elkaar in gesprek te gaan over de kernwaarden.’ Een eed vormt ook niet, want vorming zit in het gesprek hoe je met elkaar wilt werken en waar UWV voor staat. ‘Maar psychologisch raakt het je toch. Kijk naar de eed van de bankiers. Dat was voor velen een memorabel moment. Ze worden zich bewust van de situatie, hun verantwoordelijkheid en hun opdracht. Ook als het niet memorabel was, kun je alsnog denken: je werd toch als schoften gezien. Het heeft een zelfreinigend effect. Dat maakt de eed belangrijk en bijzonder.’

Bevestiging publieke taak
Met het afleggen van de ambtseed door alle medewerkers wil UWV ‘de belangrijke publieke taak die we hebben als organisatie bevestigen’, legt hoofd communicatie Tom van Laarhoven zijn gehoor voor. ‘De Wet normalisering rechtspositie ambtenaren (Wnra) was de aanleiding om met elkaar stil te staan waarom we bij UWV werken en wat ons verbindt.’ De Week van Waarden is niet nodig omdat die kernwaarden niet goed tussen de oren van de kersverse ambtenaren zouden zitten, maar om deze te herbevestigen en te herijken. ‘Zijn die waarden nog waar we voor staan? Door ze uit te spreken trek je ze in het bewustzijn.’

Lees het hele artikel in Binnenlands Bestuur nr. 6 van deze week (inlog)