Laat duizend banen bruisen

Plezier creëren in je werk doe je zelf

De campagne BRUIS moet ambtenaren handvatten geven om ‘vaktrots, vakmanschap, balans, samenwerking en ontwikkeling te versterken’, aldus de handleiding. Twee jaar geleden bleek uit de personeelsmonitor die A&O fonds Gemeenten jaarlijks onder alle gemeenten houdt dat vitaliteit een plek op de agenda verdient. ‘Kunnen we gemeenten daar verder bij helpen?’, vroeg projectleider Fieke Horsten zich af. De ESF-subsidie die het fonds hiervoor kreeg, was een extra input. In februari 2018 is een klankbordgroep van gemeenten opgezet om te inventariseren wat er speelt. ‘Er is de laatste jaren zoveel veranderd in het werk van gemeenten.

Medewerkers moeten er maar mee om zien te gaan. Het is dan belangrijk dat ze goed in hun vel zitten. Vanuit die gedachte hebben we gekeken hoe we hen konden stimuleren.’ In eerste instantie denk je dan aan beweging en voeding, maar uit onderzoek blijkt dat mentale en sociale aspecten meer bijdragen aan vitaliteit. De ‘B’ is dus niet van ‘beweeg’, maar van ‘blij’: plezier in je werk. ‘Wat heb je nodig om je bruisend te voelen? Dat is de rode draad van de campagne. Elk antwoord is goed, maar die ruimte moet er dan wel zijn. Er is een behoefte om mensen erover te laten nadenken en erover met collega’s in gesprek te gaan: bewustwording, wat vind ik belangrijk? Als ze merken dat ze meer behoefte hebben aan opladen, wat en hoe dan? Wat is daarvoor nodig?’

Laten we de vijf letters van BRUIS even langslopen: Blij – plezier in mijn werk; Relax – op tijd opladen; Uitzicht – leren en me ontwikkelen; Ik – me energiek voelen; Samen – prettig samenwerken. De vijf woorden zijn er om mensen richting te geven, aldus Horsten. Het gaat niet alleen om bewegen en voeding. ‘De invulling is heel persoonlijk. Plezier in je werk kun je uit verschillende dingen halen: humor, complimenten, op tijd naar huis. In de toolkit bieden we gemeenten hulpmiddelen om het gesprek aan te gaan. De handleiding geeft handvatten voor het opzetten en voortzetten van de BRUIScampagne in drie fases: interesseren, motiveren, activeren.’ Wat houden die fases in?

Interesseren
Horsten merkt vaak dat gemeenten zeggen: kom over vijf weken naar deze bijeenkomst over werkstress. Schrijf je in! ‘Vaak is er dan teleurstellend weinig animo. Je moet dus mensen eerst interesseren door ze nieuwsgierig te maken. Dat kan bijvoorbeeld via “guerrilla-acties”. Het idee is dat zich een ambassadeursgroep vormt van al enthousiaste medewerkers: het BRUIS-team. De taak van dit team is collega’s benieuwd te maken naar BRUIS en hen aan te sporen om mee te doen. Dit kan door bijvoorbeeld top-5-kaartjes of flesjes water met bruis uit te delen.’

Motiveren
Iemand uit hetzelfde BRUIS-team houdt vervolgens een uur lang een sessie, waarin de deelnemers aan de hand van stellingen voor zichzelf bepalen wat ze belangrijk vinden en hoe te handelen om bruisend te zijn, blijven of worden. Ze kunnen ook met elkaar in gesprek, elkaar inspireren of van elkaar leren. Aan het eind nemen de deelnemers zich dan enkele BRUIS-acties voor.

Activeren
De workshop is eigenlijk al activeren. Het BRUIS-team gaat bij collega’s langs om te informeren of ze ondersteuning nodig hebben. Je kunt op intranet een BRUIS-pagina aanmaken met doorverwijzingen naar het gemeenteaanbod bij elke letter van BRUIS. ‘Je kunt zorgen dat het onderwerp steeds voorbij komt in een werkoverleg. Op die manier kun je mensen met voornemens bij de les houden. We merken dat gemeenten hier kiezen voor verschillende aanpakken. Soms komt het initiatief vanuit de leidinggevende, maar soms ook van een externe partij – of is er dus een ambassadeursgroep die toch al enthousiast is.’

Niet verslappen
Maar goed, hoe gaan die dingen? Na een tijdje verslapt de aandacht en eisen andere zaken weer de aandacht op. Hoe voorkom je dat? ‘Sinds kort hebben we een meetinstrument: de BRUIS-meter. Een app die vraagt: hoe voel jij je op je werk vandaag? Je kunt dan op een van de acht emoties drukken; bijvoorbeeld vermoeid, enthousiast, gestrest. En dan de reden van de emotie aangeven. Dat vragen we elke week.’ Met deze app gaan acht gemeenten aan de slag. ‘Naderhand kun je in een werkoverleg de uitkomsten bespreken. Als meerdere mensen gestrest zijn, kun je zien of dat tijdelijk is of een trend. Je kunt zo monitoren en een vinger aan de pols houden op een gemakkelijke manier.’

De gemeente Alphen aan den Rijn is al een jaar bezig met de app. Zij zeggen dat het heel belangrijk is hoe je de app introduceert bij de mensen, vertelt Horsten. ‘Doe dat aan de voorkant, anders gaan ze het toch niet invullen. Het tweede aandachtspunt is hoe je uitkomsten bespreekt. De ene leidinggevende kan het goed doen in het teamoverleg en er voordeel uit halen, een ander kan het weer lastig vinden.’
Ook A&O fonds Gemeenten startte in juli met de app. ‘Het was vakantietijd, dus iedereen was nog relaxt, bevlogen en positief. In september en oktober is dat waarschijnlijk anders. We hebben ook een nulmeting gedaan en die gekoppeld aan de BRUIS-letters: hoeveel plezier heb je in een schaal van 1 tot 5? Over zes weken herhalen we de meting en kunnen we kijken of er verschil is.’

Belangrijke randvoorwaarde om met BRUIS te kunnen werken is hoe er wordt gecommuniceerd, vooral door de leidinggevende. En benoem een aantrekkelijke visie en doelen en koppel die aan een nulmeting. Draagvlak vanuit het management is belangrijk, aldus Fieke Horsten: ‘Het management moet ervoor open staan en mogelijkheden bieden. En natuurlijk de ambassadeurs: de bruisende coalitie, een clubje dat met energie in de organisatie rondstruint. Naast de toolkit faciliteren we ook organisaties. Onze BRUIS-coaches begeleiden proactief acht gemeentelijke (pilot)organisaties met de aanpak: Geldrop-Mierlo, Beverwijk, Stede Broec-Enkhuizen-Drechterland, Emmen, Groningen, Stichtse Vecht, Servicepunt71 en Veiligheidsregio Kennemerland. Daar halen we lessen uit die we delen met de sector.’