Vragen uit handen geven

FUTUR, de jongerenorganisatie voor ambtenaren, organiseert ieder jaar de verkiezing Jonge Ambtenaar van het Jaar. Thema voor 2018: ‘verandervoerders’ – jonge ambtenaren die verandering teweegbrengen. Na een uitvoerige selectie zijn vier jonge ambtenaren overgebleven die donderdag 18 januari strijden om de eer. Wouter Struijk (29) is een van de vier. Hij is beleidsadviseur Jeugd & Onderwijs bij de gemeente Schiedam.

Kan een ‘verandervoerder’ in Schiedam uit de voeten?
‘Volop. Gemeenten zouden dienstbaar moeten zijn aan de samenleving en daarvan deel moeten uitmaken, maar als je ziet hoe gemeenten zijn georganiseerd en hoe de samenleving zich ontwikkelt, dan kun je alleen maar vaststellen dat ze uit elkaar lopen. In Schiedam zie ik op het gebied van jongerenparticipatie dat nieuwe generaties veel meer in platte structuren denken en elkaar via digitale media opzoeken en niet in hiërarchische structuren werken, zoals overheden doen.’

Je zit dus in een spagaat?
‘Het mooie in Schiedam is dat ik de ruimte krijg om buiten de gebaande paden te treden. Je moet die ruimte wel een beetje voor jezelf creëren. Daarom ben ik waarschijnlijk ook genomineerd voor jonge ambtenaar van het jaar. Het is wel zo dat er een wisselwerking moet zijn met de wethouder en met de gemeenteraad. Ik ben zelf raadslid in Nissewaard. De wethouder in Schiedam zegt: het proces is belangrijker dan het resultaat. Als je die cultuuromslag in het gemeentehuis maakt, dan zien mensen daar de meerwaarde van in. Macht weggeven is eng, maar uiteindelijk levert het meer draagvlak op. Als die omslag gewoonte wordt, dan ben je niet meer afhankelijk van een welwillende bestuurder en gemeenteraad.’

Geef eens een voorbeeld van die ‘omslag’?
‘De jongerenmonitor, een tamelijk saai onderzoek dat een gemeente uitvoert om te achterhalen wat speelt onder jongeren. Je kunt ervoor kiezen om een formulier rond te sturen vanuit de toren in Schiedam, wij zitten letterlijk in een toren, maar dat doen we niet. Wij hebben gezegd: laat jongeren nou zelf de vragen formuleren die zíj interessant vinden. Laat hén bepalen wat wij als gemeenten moeten weten over hún leven. We zijn de regie daarmee kwijt. Omdat wij de vragen niet bepalen, blijven sommige thema’s totaal onbesproken. Roken doet er volgens jongeren niet toe. Als dat geen issue is, waarom zou ik mij er dan druk over maken? Voor mij is het een issue omdat ik ben blijven steken in de tijd. Misschien is roken geen issue in Schiedam, maar zijn harddrugs dat. Weten wij veel? Ik mag zijn genomineerd voor de jonge ambtenaar van het jaar, maar voor de jongeren in Schiedam ben ik een ouwe knar. Ik doe ook absoluut niet alsof ik een van hen ben. Wat ik wel doe, is het proces begeleiden.’

En dat maakt joú tot de Jonge Ambtenaar van het Jaar?
‘Ik richt een proces in waardoor jongeren maximaal hun stem kunnen laten horen. We zijn in onze platte samenleving veel mondiger geworden en we zijn op onze eigen manier allemaal professional. Laten we die kennis gebruiken in plaats van net te doen alsof wij het weten op het stadhuis. Het vertrouwen in de politiek neemt af en de opkomst bij de verkiezingen is slecht. Dat tij kunnen we alleen maar keren als we afstappen van de klantrelatie tussen kiezer en politiek. Als de politiek mensen medeverantwoordelijk maakt voor de samenleving, worden alle ambtenaren procesbegeleider.’