Deeltijdkloof krimpt langzaam, ook bij gemeenten

Vrouwelijke gemeenteambtenaren zijn de afgelopen jaren iets vaker voltijds gaan werken, terwijl hun mannelijke collega's juist iets vaker in deeltijd werken. Toch blijven de verschillen groot: slechts 33 procent van de vrouwen werkt voltijds tegenover 83 procent van de mannen. Het typisch Nederlandse deeltijdmodel geeft niet makkelijk mee.

Vacatures
Dat blijkt uit cijfers opgevraagd bij het A&O-fonds Gemeenten. De verschillen tussen 2014 en 2018 (de meest recente cijfers) zijn klein. Het percentage vrouwen in voltijd-dienst bij de gemeente steeg met twee procentpunten, het aandeel mannen daalde met één procentpunt. Daarmee is de deeltijdkloof tussen mannen en vrouwen nu gedaald naar vijftig procentpunten. Het gemiddelde aandeel voltijders bij de gemeente is al bijna tien jaar nagenoeg stabiel (iets onder de zestig procent). Dit ondanks dat de arbeidsmarkt krapper wordt en de vacatures, juist in het openbaar bestuur, blijven groeien.

Kleine stapjes
Het CBS kwam onlangs met nieuwe landelijke cijfers die een soortgelijke trend laten zien. Waar vrouwen in 2015 nog voor 25 procent in voltijd werkten, was dat vier jaar later 27 procent. Bij mannen daalde het percentage van 74 naar 72 procent. De kloof is op landelijk niveau dus van vergelijkbare grootte en lijkt ook met (zeer) kleine stapjes gedicht te worden. 

Verschillen
Bij de gemeente wordt wel door beide genders vaker voltijds gewerkt dan het landelijk gemiddelde. Van alle ambtenaren werkt 57 procent voltijds, tegenover 51 procent van alle werknemers in Nederland. De verschillen per sector zijn groot: 85 procent van de managers werkt bijvoorbeeld voltijds, terwijl in dienstverlenende beroepen maar 26 procent van de werknemers een voltijdbaan heeft. Het aandeel voltijdbanen is overigens groter bij de grotere gemeenten dan bij kleinere: 66 procent van de ambtenaren bij een G4-gemeente werkt voltijds tegenover 50 procent van de ambtenaren bij een gemeente met minder dan 20.000 inwoners.

Kloven
Het aandeel deeltijdwerkers in Nederland is extreem hoog in vergelijking met de rest van Europa. De deeltijdkloof speelt een belangrijke rol in de loonkloof tussen mannen en vrouwen, en kan een deel van de verklaring zijn waarom er relatief weinig vrouwen in de top van het Nederlandse bedrijfsleven en de politiek te vinden zijn. Deeltijdwerkers hebben namelijk minder vaak een leidinggevende functie dan voltijdwerkers.

Verdelen
Vakbond CNV pleitte onlangs voor de invoering van een 30-urige werkweek als standaard voor iedereen. Dat zou dus betekenen dat vooral mannen minder gaan werken, en sommige vrouwen meer (afhankelijk van de deeltijdfactor). Eén van de argumenten in het pleidooi van de CNV is de ongelijkheid tussen mannen en vrouwen die de deeltijdkloof creëert: 'Met een 30-urige werkweek zijn beide partners in staat om zorg en werk evenwichtig te verdelen, om beiden carrière te maken en beiden ook genoeg pensioen op te bouwen. Noodzakelijk in een tijd waarin 40 procent van de relaties strandt.'

Vrijwillig
Het kabinet wil juist dat mensen - met name vrouwen - vaker voltijds gaan werken. Net als de VVD, die het als een oplossing ziet voor de krapte op de arbeidsmarkt. Of deeltijdwerkers dit vrijwillig gaan doen, is nog maar de vraag. Er zijn maar weinig deeltijders bereid en beschikbaar om meer te werken: slechts 4 procent van de werkzame bevolking. In het openbaar bestuur geld dat zelfs maar voor 3 procent van de werknemers. Het aandeel deeltijdwerkers is dan ook de afgelopen jaren, ondanks een sterk aangetrokken arbeidsmarkt, nauwelijks veranderd.