Gemeenteambtenaar wordt jonger én grijzer

Gemeenten worden niet alleen jonger, maar vergrijzen tegelijkertijd. Dat blijkt uit de Personeelsmonitor 2020 van A&O fonds Gemeenten. Het percentage gemeenten dat een actief jongerenbeleid voert, verandert nauwelijks.  

Meer zestigplussers

Het aandeel zestigplussers in het gemeentehuis is de laatste tien jaar sterk toegenomen, zegt Patricia Honcoop, projectleider Arbeidsmarkt bij A&O fonds Gemeenten. Dat ziet Honcoop ook als mogelijke oorzaak van de stevig doorzettende verjonging in 2020: een relatief groter percentage oudere ambtenaren dan voorheen stopte met werken. Hun vertrek drukt de gemiddelde leeftijd van de gemeenteambtenaar. Die is inmiddels gedaald van 48,3 in 2017 naar 47,7 vorig jaar.    

Thuiswerken
De aantallen jongeren (tot 25 jaar) zijn bij gemeenten de afgelopen vijf jaar met afstand het sterkst gestegen: ze zijn meer dan verdubbeld. Dat is goed nieuws, maar in absolute aantallen blijven ze nog steeds ver achter bij andere leeftijdscategorieën. Corona gooide voor wat betreft de verjonging afgelopen jaar roet in het eten. Door het vele (verplichte) thuiswerken was het veel moeilijker dan in andere jaren om jongeren goed te begeleiden.

Geen doorgroei
Jongeren aannemen is wat anders dan jongeren vasthouden. Ze haken vaak af vanwege gebrek aan doorgroeimogelijkheden. Maar liefst één op de drie gemeenten noemt dat als voornaamste oorzaak van de uitstroom van jonge medewerkers. ‘De jonge ambtenaar wil sneller doorgroeien dan de gemeente hem of haar kan bieden’, vat Honcoop samen. In een ander onderzoek van A&O fonds Gemeenten, Jong@Gemeenten, kwam naar voren dat de wens om snel door te groeien vooral belemmerd wordt door gebrekkige transparantie. Bijna de helft – en met name de nieuwe ambtenaren – zegt dat deze onvoldoende is.  

Uittocht
Twee derde van de gemeenten voert geen actief beleid om jonge medewerkers  vast te houden Het is een percentage dat volgens Honcoop al jaren amper verandert. En dus zouden die gemeenten zomaar de kous op de kop kunnen krijgen als de verwachte uittocht van zestigers zich aandient. Waarom anticiperen veel gemeenten niet beter op die uittocht? ‘Misschien omdat ze het daarvoor te druk hebben met andere taken. Of omdat ze het in het verleden altijd hebben kunnen redden.’

Duister
A&O fonds wil de komende tijd in kaart brengen welke gemeenten wel of geen jongerenbeleid voeren. ‘Heeft dat te maken met gemeentegrootte, regio of interne cultuur? Daarover tasten wij nu in het duister.’