Verplichte arbeidsongeschiktheidsverzekering: en nu?!

Het kabinet werkt aan een wetsvoorstel om de arbeidsongeschiktheidsverzekering voor zelfstandigen te verplichten. Maar wat houdt het wetsvoorstel in? Welke kosten komen erbij kijken? En wat betekent dit voor jou? In dit artikel zetten we de belangrijkste inzichten voor je op een rij!

Waarom een verplichte arbeidsongeschiktheidsverzekering?

De verplichte arbeidsongeschiktheidsverzekering (AOV) voor zelfstandigen is een afspraak uit het pensioenakkoord en onderdeel van het regeerakkoord. Op dit moment zijn er nog weinig zelfstandigen die een AOV afsluiten. Door de AOV te verplichten, wil de overheid ook voor deze groep een financieel vangnet creëren. Bijvoorbeeld wanneer je ziek wordt of een ongeluk krijgt en (gedeeltelijk) niet meer kunt werken. Werken als zelfstandige wordt zo minder risicovol. Maar ook voor het collectief heeft het voordelen. Op dit moment komen zelfstandigen die arbeidsongeschikt raken namelijk in de publiek gefinancierde bijstand terecht. Met een verplichte verzekering wordt dit voorkomen. Bovendien worden zelfstandigen en werknemers in loondienst gelijker behandeld en beschermd.

Wat betekent deze verplichting?

Wanneer het wetsvoorstel wordt goedgekeurd en de wet ingaat, ben je als zelfstandige verplicht de AOV aan te vragen bij UWV. Ben je niet meer in staat om te werken? Dan kom je na een wachttijd van een jaar in aanmerking voor een uitkering. Dit betekent dat je het eerste jaar ziekte zelf moet overbruggen. Na de wachttijd ontvang je maximaal 70% van je laatst verdiende maandelijkse inkomen. Dit inkomen mag maximaal 143% zijn van het minimumloon. Je ontvangt dus nooit meer dan 100% van het minimumloon. Deze voorwaarden gelden voor elke zelfstandige, ongeacht de situatie. Met de verzekering ben je verzekerd tot jouw AOW-leeftijd.

Welke kosten komen erbij kijken?

De verplichte AOV wordt een publieke verzekering met een acceptatieplicht. De premie bedraagt naar schatting 6,5% van het ‘laatst verdiende’ ondernemersinkomen. Dit inkomen wordt berekend als de omzet min de kosten. De premie wordt geheven tot maximaal 143% van het minimumloon (€2.438,40 per maand). Je betaalt dus premie over het inkomen tot €41.842,- per jaar. De maximale premie komt daarmee uit op ongeveer €226,65 per maand (€3.486,90 * 6,5%). Zelfstandigen met een lager inkomen betalen een lagere premie en ontvangen een lagere uitkering. De premie blijft fiscaal aftrekbaar.

Voor wie is de verplichte arbeidsongeschiktheidsverzekering?

De verplichting geldt straks voor alle IB-ondernemers – ondernemers die inkomstenbelasting moeten betalen – en hun echtgenoten die meewerken. Dit kan iemand zijn met een eenmanszaak, maar ook mensen met personeel zijn straks verplicht zich te verzekeren. De verplichting geldt niet voor directeur-grootaandeelhouders (DGA’s) van B.V.’s en de zogenoemde ‘resultaatgenieters’. Deze laatste groep bestaat uit mensen die geen ondernemer zijn, maar wel inkomsten hebben (naast een baan). Mocht het uitvoeringstechnisch haalbaar worden, dan kunnen DGA’s alsnog onder de verplichting vallen.

Liever een private verzekering?

Het kabinet onderzoekt nog of een opt-out mogelijk is. Dat betekent dat een zelfstandige de keuze krijgt om, in plaats van deze verzekering, een private verzekering af te sluiten. Die moet minstens dezelfde dekking en premie hebben als de publieke verzekering. De minister wil daarbij dat deze privaatverzekerden via een ‘stabiliteitsbijdrage’ meebetalen aan het collectief.

Wat zijn de vervolgstappen?

Het wetsvoorstel voor de verplichte AOV is vertraagd en wordt pas in het derde kwartaal van 2025 verwacht. De oorspronkelijke ingangsdatum in 2025 is niet meer haalbaar; de vroegst mogelijke invoering is nu 1 januari 2027. De premie wordt geschat op 6,5% van het inkomen, maar de exacte voorwaarden kunnen nog wijzigen. Het kabinet past het voorstel aan na kritiek vanuit zelfstandigen en uitvoeringsinstanties zoals het UWV en de Belastingdienst.