Winkeldiefstal

Ook een relatief kleine winkeldiefstal kan een ambtenaar duur komen te staan. Het overkwam een administratief medewerkster, die sinds 2000 werkzaam was bij de rechtbank Haarlem.

Zij was in een supermarkt aangehouden in verband met winkeldiefstal van twee pizza’s en een pak wasmiddel. Ter voorkoming van strafvervolging had zij een transactie geaccepteerd van het Openbaar Ministerie van € 130,-. Maar daarmee was de kous niet af en begon voor haar in feite pas de grootste ellende.

Haar werkgever nam de zaak hoog op. De medewerkster werd direct geschorst. Om na te gaan of zij toerekeningsvatbaar was geweest ten tijde van de diefstal werd zij onderzocht door een psycholoog. Die concludeerde dat geen sprake was geweest van een ernstige psychische stoornis. Op last van de rechter vond vervolgens nog weer een nader psychiatrisch onderzoek plaats. Hoewel de psychiater aangaf dat er wel aanwijzingen waren voor een depressie, was volgens hem geen sprake van ontoerekeningsvatbaarheid. De medewerkster kreeg daarom een strafontslag, waarmee zij niet alleen haar inkomen kwijt was, maar ook geen aanspraak kan maken op een werkloosheidsuitkering.

De rechter is buitengewoon streng en laat het strafontslag in stand. Daarbij laat de rechter zwaar wegen dat het hier gaat om iemand die bij de rechtbank werkt. Aan medewerkers van de rechtbank mogen hoge eisen worden gesteld van integriteit. Het aanzien en de betrouwbaarheid van de rechtbank mogen niet in diskrediet worden gebracht. Het beeld van de onberispelijke rechtspraak bij het publiek mag niet worden verstoord. Dat het hier gaat om een medewerkster in een administratieve functie, die niet rechtstreeks met burgers te maken heeft, is voor de rechter niet van belang. De hoge eisen van integriteit gelden voor alle ambtenaren. De winkeldiefstal van enkele pizza’s en wasmiddel kwam de medewerkster dus zeer duur te staan (CRvB 3 maart 2011, TAR 2011, 149).

De vraag is of de rechter de zaak anders zou hebben beoordeeld als het niet zou zijn gegaan om een ambtenaar, maar om een medewerkster in een ‘gewoon’ bedrijf. Mag de niet-ambtelijke werkgever een medewerker, die is opgepakt wegens winkeldiefstal, ontslaan? Stel dat een winkelier een medewerkster heeft die elders iets heeft gestolen. Ook hier is best voorstelbaar dat deze winkelier zijn medewerkster niet meer vertrouwt, en dat hij van oordeel is dat de medewerkster de goede naam van zijn bedrijf aantast. Maar of de rechter hierin zou meegaan is niet zeker. Aan ambtenaren worden doorgaans zwaardere eisen gesteld ten aanzien van integriteit en onkreukbaarheid, ook in het privéleven. De wet waarbij ambtenaren in 2015 ‘gewone’ werknemers worden, voorziet ook nog steeds in bijzondere integriteitseisen voor werknemers van de overheid. Wel verdwijnt de ambtenarenrechter, en gaat de gewone kantonrechter over deze zaken oordelen. Het is afwachten of die kantonrechter dan even streng zal zijn als de huidige ambtenarenrechter.

Anja Hoffmans

Advocaat bij Clingendael Advocaten