Wat je aandacht geeft groeit

Kunnen we niet beter op iets positievers dan werkdruk en overspanning focussen binnen onze organisaties? Misschien iets met ‘werkgeluk’ of ‘vitaal werknemerschap’… Dit geluid klinkt regelmatig uit de monden van werkgevers waar het verzuimpercentage de pan uit rijst; soms zelfs naar 8, 9 of 10 procent. Werkomgevingen ook, waar dit verzuim duidelijk is gelinkt aan te krappe bezettingen en te hoge leveringseisen. Een combinatie van factoren die juist vraagt om moeilijkheden (en om oplossingen dáárvoor) en niet om positieve framing.

Toch begrijp ik het wel, die behoefte aan een positievere benadering. Als het mindfulness-adagium ‘alles wat je aandacht geeft groeit’ wordt toegepast op zoiets negatiefs als hoge werkdruk en overspannenheid, gaat dat negatieve toch juist ook groeien?! Als je de afgelopen maanden de media hebt gevolgd op dit soort thema’s, dan lijkt dit wel te kloppen. Werkdrukberichtgeving is ‘all over the place’ en verslechtering van onze mentale gezondheid wordt steeds vaker geschetst als een onvermijdelijk gevolg daarvan.

Maar, zou je die berichtgeving nu ineens laden met positieve woorden zoals ‘werkgeluk’, dan gaat dit niet gelijk iets goeds opleveren. Sterker nog, wanneer een groot deel van werkend Nederland die druk en hoge eisen wel degelijk ervaart, zal men zich zwaar bedot voelen en de boodschapper wegzetten als een wereldvreemde positivo.

Toch kán het wel slim zijn om iets te wijzigen aan de toon waarmee we over werkdruk en overspanning spreken. En een zuivere mindfulness-benadering zou hiervoor alsnog de sleutel kunnen zijn… Deze benadering heeft namelijk niks te maken met overfocus op problemen of met een zalvende werking van hyperpositiviteit. Mindfulness draait vooral om een nuchtere, milde vorm van aandacht waarbij wordt stilgestaan bij ‘hoe het nú is’. Niet bedoeld om dit ‘nú’ gelijk te proberen te veranderen of om amechtig op zoek te gaan naar alle pijnpunten en je voortdurend af te vragen ‘waarom toch?!’. Deze nuchtere en milde vorm van aandacht heeft niet meteen een oordeel en een vervolgactie nodig. Het biedt eerst en vooral ruimte aan hetgeen er ís en wat daarbij wordt ervaren; zowel de goede als de slechte dingen. Het onverwachte gevolg hiervan is dat we beter leren voelen én beter leren verdragen!

 Psychologische kopstukken als Dirk De Wachter en Damiaan Denys doen hier al langer wat eerlijke boekjes over open. We zijn met z’n allen steeds minder goed in staat om ongemak te verdragen. We streven naar een permanente staat van (werk)geluk die feitelijk onhaalbaar is en maken onszelf daarmee juist éxtra ongelukkig! Vooral omdat het gat tussen ‘hoe het is’ en ‘hoe we vinden dat het zou moeten zijn’ alsmaar groter wordt.

Een onderbezette, overbelaste werkomgeving IS nu eenmaal ongemak; niks minder en ook niks meer dan dat. Als we dat feit nuchter weten te omarmen – in plaats van te blijven hyperen, wensdenken of ons heil te zoeken in positieve reframing – creëren we met elkaar meer rust en ruimte om te leren omgaan met dit ongemak. En daar worden we dan uiteindelijk – op de lange termijn – tóch een beetje gelukkiger van.