Ondanks jarenlange dienst toch ontslag

Ruim 33 jaar werkt een ambtenaar bij een omgevingsdienst. Hij maakt zich een paar keer schuldig aan plichtsverzuim. Dat hóeft niet te leiden tot strafontslag, zeker voor iemand met een lange staat van dienst. Waarom kan hij toch vertrekken?

Lucas Wildoor* werkt sinds 1987 bij Omgevingsdienst Zuid-Holland Zuid (OZHZ), waar hij meldingen van (geluids) overlast onderzoekt. Als hij ongepaste, beledigende Whatsapp-berichten verstuurt en een collega op niet-correcte wijze bejegent, krijgt hij een berisping, later omgezet in voorwaardelijk strafontslag. Dat wordt uitgevoerd als hij zich binnen drie jaar opnieuw schuldig maakt aan soortgelijk of aan ander ernstig plichtsverzuim.

Binnen die termijn gaat Wildoor opnieuw in de fout. Volgens het dagelijks bestuur gaat hij op een dag, zonder bericht aan of toestemming van zijn leidinggevende, en zonder vervanging te regelen, voortijdig naar huis. De dagdienstkoffer met apparatuur neemt hij niet mee. Drie keer reageert hij niet op een melding over geluidsoverlast, ook niet die keer toen de situatie dreigde te escaleren. Twee keer zoekt Wildoor contact met de ondernemer die een klacht tegen hem had ingediend, wat niet mocht. Enkele keren gebruikt hij een zakelijke pas voor privédoeleinden. Hij spreekt een als bedreigend ervaren bericht in op de voicemail van een collega. De maat is vol voor het college, het strafontslag wordt doorgezet.

Bij de rechtbank krijgt Wildoor deels gelijk. Twee feiten, zoals de whatsapp-berichten en het contact met de klagende ondernemer, kunnen Wildoor niet ten laste worden gelegd. Die zijn al afgedaan met een waarschuwing en die kan het bestuur niet nogmaals inbrengen. Voor de rest kan Wildoor worden ontslagen, oordeelt de rechtbank. Wildoor gaat in hoger beroep.

Bij de Centrale Raad van Beroep geeft Wildoor de gedragingen toe, maar vindt ook dat deze niet zijn aan te merken als ‘ander ernstig plichtsverzuim’ en dus niet kunnen leiden tot het strafontslag. Hij ging die ene dag wel vroeger naar huis, maar dat was bij deze omgevingsdienst ‘algemeen gebruikelijk’. Het is volgens de Raad de eigen verantwoordelijkheid van de medewerker om zich aan de werktijden te houden. Juist door zijn dagdienstkoffer niet mee te nemen, heeft Wildoor de kerntaak van de dienst, het behandelen van klachten en meldingen van (geluids)overlast, verzuimd. Dat bleek wel toen hij op een middag – ondanks herhaalde, dringende oproepen van de planner – niet reageerde op een melding van geluidsoverlast waarbij de-escalerend optreden was vereist.

Alleen dat al is ernstig plichtsverzuim. Het inspreken van de voicemail is een soortgelijk plichtsverzuim waarvoor eerder voorwaardelijk strafontslag is opgelegd. Dat het bericht niet als ongepast of als bedreigend was bedoeld, is niet van belang: het gaat erom of het bericht zowel objectief én voor de ontvanger bedreigend of ongepast overkwam. Dat dit laatste het geval was blijkt uit het feit dat de ontvanger hierover een melding heeft gedaan bij de leidinggevende.

De voorwaarde voor de tenuitvoerlegging van het strafontslag is dus vervuld. Maar mocht het dagelijks bestuur ook daadwerkelijk overgaan tot het strafontslag? Volgens de Raad wel (uitspraak 26 januari 2023). Het dagelijks bestuur heeft op goede gronden meer gewicht mogen toekennen aan het belang van de dienst dan aan de persoonlijke belangen van Wildoor bij behoud van zijn baan. De lange staat van dienst en de nadelige gevolgen van het ontslag, zoals het inkomensverlies, leggen daarbij onvoldoende gewicht in de schaal.

* De naam is gefingeerd.
ECLI:NL:CRVB:2023:163