Ambtenaar moet te veel aan loon terugbetalen

Door een fout krijgt een ambtenaar een te hoog salaris. De gelukkige zelf bestrijdt dit. Komt de fout voor rekening van de werkgever of moet de ambtenaar het te veel ontvangen loon terugbetalen?

Joël Herven* werkt als behandelfunctionaris bij de Belastingdienst. Qua salaris (2.631 euro bruto) zit hij in de groepsfunctie F, trede 0. Omdat hij goed functioneert, wordt dit een half jaar na zijn aanstelling en met terugwerkende kracht omgezet in groepsfunctie F, trede 6 (2.683 euro). Snel daarna krijg Herven te horen dat hij is ingedeeld in salarisschaal 10, trede 6 (3.740 euro).

Ruim een jaar later vertelt zijn leidinggevende dat er een fout is gemaakt: schaal 10, trede 6 had moeten zijn groepsfunctie F, trede 6. Zijn salaris wordt weer op het eerdere niveau gezet en het te veel betaalde salaris moet hij terugbetalen (6.648 euro netto). Daar is Herven het niet mee eens. Bij de kantonrechter stelt hij dat hij niet wist en ook niet kon weten dat hij te veel salaris had ontvangen.

Het salarisbesluit (schaal 10, trede 6) staat rechtens vast, zijn werkgever kan niet zomaar de arbeidsvoorwaarden eenzijdig wijzigen en door het vertrouwensbeginsel kan er niets meer worden teruggevorderd. Bij de kantonrechter krijgt Herven geen gelijk, hij gaat in hoger beroep.

Het is vaste jurisprudentie dat een bestuursorgaan bevoegd is tot terugvordering van wat aan een ambtenaar ten onrechte is betaald, mits de ambtenaar wist of redelijkerwijs had kunnen weten dat hij te veel salaris ontving. En Herven wist ervan, stelt het gerechtshof ’s-Hertogenbosch. Toen hij in dienst trad kreeg hij een studiegids waarin stond dat hij in groepsfunctie F werd ingedeeld. Dat stond ook in zijn aanstellingsbesluit en daar werd ook zijn salaris genoemd.

Er was voldoende reden om te twijfelen aan de juistheid van het salaris

Dit werd nog eens herhaald in een beoordelingsgesprek, waarin werd verwezen naar interne richtlijnen. Het gespreksverslag is door Herven ondertekend. Het hof constateert dat de Belastingdienst voorafgaande aan het aanstellingsbesluit heel duidelijk is geweest over de salarisschaal en de trede waarin Herven zou worden geplaatst: functiegroep F, trede 6. Herven geeft toe dat hij op zijn loonstrookje schaal 10 trede 6 had gezien. Hij wist dus van de door de Belastingdienst gemaakte fout.

Herven stelt terecht dat zijn salaris in één keer zou worden verhoogd van periodiek 0 naar 6, in functieschaal F, als hij een interne opleiding zou afronden. Dat hij daardoor zo’n 1.000 euro bruto per maand meer ging verdienen, was voor hem geen aanleiding om te bedenken dat de Belastingdienst een fout had gemaakt. Toch had, zo stelt het hof, de indeling in de verkeerde salarisschaal voor hem voldoende reden moeten zijn om te twijfelen aan de juistheid van zijn salaris.

De salaristabellen met de salarisbedragen stonden ook op het intranet en Herven had dit kunnen inzien – ook al stelt hij dat hij het daar niet heeft kunnen vinden. Dan had hij er nog naar kunnen vragen. Het had voor Herven redelijkerwijs duidelijk moeten zijn dat hem ten onrechte te veel salarisverhoging was toegekend.

Van een ambtenaar mag een aanzienlijke mate van oplettendheid worden verwacht bij het controleren van afrekeningen en specificaties die hem door het bevoegd gezag worden toegezonden. Ook het gerechtshof oordeelt dat Herven het te veel ontvangen salaris moet terugbetalen. Hij moet ook de proceskosten van zijn werkgever betalen: 783 euro aan griffierecht en 3.549 euro aan advocaatkosten.

* De naam is gefingeerd.
ECLI:NL:GHSHE:2024:78